MONINA EO AMIN'NY TANY

Hodinihina mandritra ny herinandro:

Jos. 22; Efes. 6:7; Jao. 7:24; Nom. 25; Ohab. 15:1; 1 Pet. 3:8,9.

Tsianjery:

"Ny famaliana mora dia mampianina ny fahatezerana mafy; fa ny teny maharary mahatonga fahasosorana." - Ohab. 15:1

Mety hiteraka fifandonana na tsy fifanarahana indraindray ny fonenana anaty fiarahamonina iray. Mitombina izany ao anatin'ny fiarahamonina toy ny fiangonana, izay ahitana olona samy manana ny lasany sy ny saranga misy azy (ary notezaina tao anatin'ny kolontsaina samy hafa tanteraka koa aza indraindray) miara-miaina sy miara-miasa hanatratra tanjona iray.

Hodinihintsika amin'ity herinandro ity ny Jos. 22 sy ny olana iray nitranga noho ny fifandisoan-kevitra lehibe teo amin'ny vahoaka. Ao amin'ny fiandohan'ny boky, dia nisy foko nomen'i Josoa baiko mba hita an'i Jordana sy handray anjara amin'ny fakana ny tany miaraka amin'ireo foko tany an-dafy atsinanan'i Jordana (Jos. 1:12-18). Rehefa tontosa izany asa izany, dia nasaina niverina any amin'ny taniny izy ireo. Nanorina alitara teo an-dafy atsinanan'i Jordana anefa izy ireo, izay nahatonga fahatezerana teo amin'ireo foko tany andrefan'i Jordana.

Nahoana no mampidi-doza ny fanaovana tsoa-kevitra haingana loatra mikasika ny fihetsiky ny hafa sy ny zavatra ataony? Ahoana no hahafahantsika mandrisika ny firaisana eo anivon'ny fiangonana? Nahoana no zava-dehibe ny fihazonana an-tsaina ny fidadasiky ny fiantsoana antsika mba tsy hahatonga ny saintsika mora ho variana amin-java-kafa? Ireo no fanontaniana vitsivitsy hodinihintsika mandritra ity herinandro ity.

FANOLORAN-TENA

Vakio ny Jos. 22:1-8. Inona no ambaran'ireo toko sy andininy Ireo amintsika momba ny fanoloran-tenan'ireo Robeniła sy Gadita ary ny antsasaky ny firenen'i Manase?

Ambaran'i Josoa fa nahatanteraka ny andraikitra napetrak'i Mosesy sy napetrany (Josoa) taminy ireo foko tany an-dafy atsinanan'i Jordana. Midika izany fa naneho fanoloran-tena manan-danja sy nahafoy tena izy ireo ho tombontsoan'ny Isiraely manontolo. Niara-niady tamin'ireo rahalahiny nandritra ny "andro maro" izy ireo; raha ny marina dia naharitra 6 hatramin'ny 7 taona teo ho eo izany (ampitahao amin'ny Jos. 11:18; Jos. 14:10; Deo. 2:14). Navelany tany amin'ny fonenany avy ny vady aman-janany, tany an-dafy atsinanan'i Jordana, ka nanapa-kevitra ny hiady tamim-pahatokiana niaraka tamin'ireo rahalahiny izy ireo, niatrika ny loza mety handratra na hahafaty azy any an'ady.

Tsipihin'ireo andalan-teny ireo amin'ny fomba tsy mivantana ny lanjan'ny maha-iray ny firenena. Ireo andalan-teny ireo koa no manomana antsika ho amin'ny tohin'ny tantara, izay miompana amin'ny firaisana rehefa zohina. Moa ireo fokon'ny Isiraely hitoetra ao anatin'ny firaisana, na eo aza ny fefy ara-boajanahary mampisaraka azy ireo, dia ny onin'i Jordana izany? Moa ve izy ireo hamela ny jeografia hamaritra ny maha-izy ny fireneny, sa ve ny fiankohofan'izy ireo amin'Andriamanitra iray ihany no havelany hihazona ny maha-firenena Voafidiny azy, dia firenena iray ihany ary matanjaka eo ambany Fitarihany?

Hazavain'i Josoa ny fomba tokana nampitoetra izany fahatokiana izany: tsy ireo Isiraelita namany no nanoloran'izy ireo ny fanompoany fa Yahweh mihitsy, izay nanome azy izany iraka izany.

Hitantsika ao amin'ny TV koa izany foto-kevitra izany. Nananatra ny Kristianina ny apostoly Paoly mba hanaovan'izy ireo fanompoana tahaka ny miasa ho an'Andriamanitra fa tsy ho an'olona (jereo ny Efes. 6:7; Kol. 3:23; 1 Tes. 2:4). Inona moa ny fiantsoana ambony kokoa noho ny fiasana ho an'ilay Mpamorona an'izao rehetra izao?

Matetika isika eo amin'ny fiainana andavanandro no miatrika fihaikana sy olana izay mora manakivy antsika sy mahatonga antsika te hilavo lefona. Mora ny manao izany indraindray, nefa azontsika atao ny miantehitra amin'ny herin'i Jehovah, izay mampanantena fa homba antsika sy hampahery antsika mba hahatanterahantsika izay ampanaoviny antsika. Raha mifantoka amin'ny fiantsoana lehibe kokoa izay lantsoana antsika isika, dia hahazo hery hoenti-mandroso, na eo aza ireo zava-tsarotra tsy azo ialana sy ny fahakiviana tsy afa-misaraka amin'ny fiainantsika olombelona lavo.

Taterin'ny Jos. 22:5,6 ny nananaran'l Josoa an'ireo foko handeha hiverina any amin'ny zara taniny mba hitoetra ho mahatoky amin'i Jehovah, ary rehela izay dia nitso-drano azy ireo izy. Hanao ahoana ny fiovan'ny fifandraisana eo anivon'ny flangonana raha mifampivavaka bebe kokoa isika?

FIAMPANGANA...

Vakio ny tantaran'ny niverenan'ireo foko tany amin'ny taniny, ao amin'ny Jos. 22:9-20. Inona ny flampangana nataon'ireo foko tany andrefan'i Jordana tamin'ireo foko avy any an-dafy atsinanan'i Jordana? Hatraiza ny maha marim-pototra izany fiampagana izany?

Tsy tahaka izay hita ao amin'ny and. 1, izay iantsoana ireo foko any an-dafy atsinanan'i Jordana amin'ny anarana fiantsoana azy (Robenita, Gadita, sns) ny fomba fiteny hafa hita eto: "taranak'i Robena sy Gada" ary "ny antsasaky ny firenen'i Manase." Naseho tamin'izany fa samy hafa amin'ny "zanak'Isiraely" izy ireo (Jos. 22:11).

Ao amin'io tantara io, ny fiteny hoe "ny fiangonana, dia ny Zanak'Isiraely rehetra" dia manondro ireo foko sivy sy ny antsasaky ny fokon'i Manase izay tany an-dafy andrefan'i Jordana irery ihany; izany no nanasongadina ny elanelana nihanitombo teo amin'ireo vondrona roa ireo. Mipetraka ny fanontaniana ao ambadik'io tantara io raha toa mbola azo heverina ho Isiraelita ihany ireo foko tany atsinanan'ny ony.

Fiafarana mahafinaritra no azo heverina fa nandrandraintsika ho an'ny tantara, kanefa fifandirana no indro niseho rehefa nisy ny tatitra momba ny alitara naorin'ireo foko avy any an-dafy atsinanana ireo teo amoron'i Jordana. Tsy ambaran'ny lahatsoratra eto ny antony nananganana ny alitara ary tsy lazalazainy koa ny hetsika manokana ara-pivavahana mifandraika amin'izany. Vao mainka mitombo ny tsy fahazoana antoka mikasika ilay alitara rehefa dinihintsika ny famerenana ny fitantarana ny fiampitana voalohany an'i Jordana, ao amin'ny toko faha-3 sy faha-4, raha niara-niditra teo an-tsisin'i Jordana ny Isiraelita rehetra mba hita ny rano hankao amin'ny tany Kanana. Ampahany tamin'ny Isiraely eto no nankeo Jordana, saingy niampita niverina kosa izy ireo.

Samy ahitana fananganana alitara ao anatin'ireo tranga roa ireo. Ny voalohany dia natao ho fahatsiarovana, fa ny faharoa kosa toa lehibe no fijery azy. Izao ny fanontaniana tsy azo ialana izay tonga ao an-tsaina: "Inona no anton'ireo vato ireo?" (ampitahao amin'ny Jos. 4:6,22). Moa ve naorina hanaovana fanatitra io alitara io, sa natao ho fahatsiarovana fotsiny ihany? Moa ve manomboka tafalatsaka ao anatin'ny fihemorana ireo foko hafa ireo?

Nanome toerana ho an'ny fifandisoan-kevitra, izay mety hiteraka ady mahatsiravina, ny tsy fifampidinihana tamin'i Josoa sy i Eleazara na ireo mpitarika isam-poko.

Inona no tian'i Jesosy sy i Paoly hambara amin'ny fananarana antsika tsy hitsara ny hafa? Vakio ny Lio. 6:37 sy ny Jao. 7:24 ary ny 1 Kôr. Nahoana no mora tokoa ny manao tsoa-kevitra diso mikasika ny antony mandrisika ny hafa hanao zavatra anankiray?

MBOLA MIBAHANA AO AN-TSAINA NY LASA

Avereno vakina ny Jos. 22:13-15 saingy ampitahao amin'ny Nom. 25. Nahoana ny Isiraelita no nifidy an'i Finehasa hitarika Ireo solontenan'ny Isiraely hankany amin'ireo foko roa sy ny antsasaky ny fokan'i Manase?

Mialoha ny hinoana ny honohono mikasika izay noheverina ho fanehoana fahaleovan-tena na fitokanana, dia naniraka solontena ireo foko sivy sy ny antsasaky ny fokon'i Manase, izay notondroina indroa hoe "zanak'Isiraely", mba hamantatra mazava ny hevitr'llay alitara sy ny antony nananganana azy. Tao anatin izany solontena izany i Finehasa, zanak'i Eleazara mpisoronabe, izay handimby an-drainy rehefa maty izy (Jos. 24:33). Efa fantatry ny olona i Finehasa tamin'ny maha-mpisorona izay nampitsahatra ny fijangajangan'ny Isiraely azy, tany Bala-peora (Nom. 25).

"Ary raha nahita izany Finehasa, zanaki Eleazara, zanaki Arona mpisorona, dia nitsangana niala teo amin'ny fiangonana izy ka nitondra lefona teny an-tanany: dia nandeha nanaraka ilay lehilahy Isiraelita tao an-day izy, ary nataony indray nandefona izy roroa, dia ny lehilahy Isiraelita sy ny vehivavy, ka voagorobaka hatrany amin'ny kibon-dravehivavy. Dia natsahatra ny areti-mandringana teo amin'ny Zanak'Isiraely." -Nom. 25:7,8.

Azo antoka tokoa fa nanana hery miasa mangina teo amin'ny Isiraely i Finehasa. Ireo iraka hafa indray dia solontenan'ireo firenena sivy sy ny antsasaky ny firenen' Manase izay avy any an-dafy andrefan'i Jordana, lohan'ny fianakaviana isam-poko (izany hoe "lohan'ny fianakavian-drainy" ara-bakiteny), tao amin'ireo fokon'ny Isiraely.

Raha nanomboka ny fiampangana momba ny fahavetavetana sy ny fikomiana ireo solontena, dia ny teny fampiasan'ny mpaminany no nampiasain'izy ireo: "Izao no lazain'ny...." Ny fahasamihafana eto anefa dia tsy Jehovah no miteny fa ny "fiangonan'i Jehovah rehetra - Jos. 22:16. Nampangain'izy ireo ho nanao zava-mahadiso sy nanao fivadiham-pitokisana ary fikomiana ny Isiraely. Ny teny hoe "zava-mahadiso" eto ihany no teny hebreo nampiasaina hilazana ny fahotan'i Akana (Jos. 7:1) ary imbetsaka no ampiasana izany ao amin'ireo boky dimy voalohany nosoratan'i Mosesy (ohatra: Lev. 5:15; Lev. 5:21: Nom. 5:6, 12). Noraisina ho ohatra naneho izany ny nahazo an'i Akana sy Bala-peora: ny iray ohatry ny fivadiham-pitokisana ary ny iray fikomiana. Natahotra koa ireo foko sivy sy ny antsasaky ny fokon'i Manase andrao ny fananganana alitara tsy nahazoan-dalana hitarika ho amin'ny fihemorana sy ny fanompoan-tsampy ary ny fanao ratsy izay hampirehitra ny fahatezeran'i Jehovah amin'ny firenen'ny Isiraely manontolo.

Isika rehetra dia samy efa nandalo tamin'ny fanandramana ratsy tamin'ny lasa, izay hamolavola ny fomba flatrehantsika ny toe-javatra tahaka izany amin'ny hoavy. Ahoana no anampian'ny fahasoavan' Andriamanitra antsika hahazo antoka fa tsy hamaritra ny fomba fitondrantsika ny namantsika amin'Izao fotoana izao ny toe-javatra mahatsiravina niainantsika tamin'ny lasa?

FAMALIANA MORA

Vakio ny Jos. 22:21-29 ary ampifandraiso amin'ny Ohab. 15:1. Inona ny lesona azontsika sintonina avy amin'ny valintenin'ireo foko avy any an-dafy atsinanan'i Jordana?

Ny valintenin'ireo voampanga, na dia nivantana sy nahery vaika aza ny fiampangana, no ivon'ity toko ity araka ny lohahevitra misy azy sy araka ny firafiny. Hatreto, dia tsy mbola namaly ny fiampangana natao taminy ireo foko ireo fa nihaino tamim-panginana ny faniniana azy ireo. Raha jerena ny heloka lehibe notondroina ho nataon'izy ireo, dia faka tahaka tokoa ny faharetany, satria nasehony ny tena hevitry ny ohabolana hoe: "Ny farmaliana mora dia mampianina ny fahatezerana mafy; fa ny teny maharary mahatonga fahasosorana."- Ohab. 15:1.

Ny teny nanombohan'izy ireo ny fiarovan-tenany dia fitohitohizan'ny anarana fiantsoana an'Andriamanitry ny Isiraely: El, Elohim, Yahweh (Jos. 22:22). Naverina indroa izany ary nihanitombo ny heriny, satria nanjary fianianana mba hampisava ny fisalasalana sy ny fanendrikendrehana izay saika nitarika adim-poko teo amin'ny Isiraely. Resy lahatra tokoa izy ireo fa fantatr'Andriamanitra tanteraka ary takany ny zava-miseho, ary nantenainy fa ho tonga amin'izany fahatakarana izany koa ireo solontena ireo. Neken'ireo foko roa sy ny antsasaky ny fokon'i Manase ireo koa fa hampamoahina eo anatrehan'i Jehovah izy ireo ka niantso Azy mba hanao famaliana izy raha toa ka hita fa meloka tokoa (ampitahao amin'ny Deo. 18:19; 1 Sam. 20:16).

Fanambarana manaitra no manaraka izany, fanambarana izay manafoana ilay fiampangana amin'ny lafiny iray (tsy natao hanaovana fanatitra ihany ny alitara). Ary amin'ny lafiny iray hafa dia mampiharihary ny antony nanosika azy ireo hanangana alitara izany, tsy inona izany fa ny tahotra andrao hosarahina amin'ny firenen'ny Isiraely, fa tsy fihemorana tsy akory. Araka izany, dia tsy porofon'ny fihemorana, araka izay noheverin'ny hafa, ny nananganan'ireo foko any an-dafy atsinanan'i Jordana ireo an'ilay alitara. Ny mifanohitra amin'izany aza no izy: nanao izany izy ireo noho ny fahatahorany an'i Jehovah, tahaka ireo foko any an-dafy andrefana ihany. Tsy ny jeografia na ny fidadasiky ny lovan'ny Isiraely no fototra iorenan'ny firaisan'izy ireo, fa ny fanoavana ara-panahy asetriny ireo fitakian'i Jehovah.

Hita koa anefa fa vokatry ny fo tokoa ny ahiahin'ireo foko tany an-dafy andrefan'ny ony rehefa naneho fifaliana izy ireo manoloana ny fahitana fa tsy meloka ireo foko tany atsinanan'i Jordana. Tsy nahatsiaro ho resy tao anatin'ny adihevitra nifanaovany tamin'ireo rahalahiny izy ireo, fa naneho fifaliana vokatry ny fo noho ny fahitana fa diso ny ahiahiny. Voasoroka ilay adim-poko teo amin'ny Isiraely ary voatahiry ny maha-iray ilay firenena.

Ahoana ny fomba fiatrehanao ny fanendrikendrehana? Zarao ny sasany amin'ireo fitsipika izay mifehy ny toetra amam-pihetsikao manoloana izany. Azonao jerena ny Sal. 37:3-6, 34, 37 hoenti-mamaly izany.

FAMAHANA NY FIFANDIRANA

Vakio ny Jos. 22:30-34. Ahoana no anomezan'lo 1 Sam. 3 toe-javatra iray manontolo to hevitra antsika mikasika ny fomba famahana ny olan'ny fifandirana sy ny fomba atao mba hahazoana antoka fa ho Iray lhany ny flangonana? (Ampitahao amin'ny Sal. 133; Jao. 17:20-23; 1 Pet. 3:8,9).

Ahitana fitsipika maro mikasika ny fifandraisana ny tantara ao amin'ny Jos. 22, fitsipika izay azo ampiharina eo amin'ny fifandraisan'ny olombelona andavanandro izany. eo anivon'ny ankohonana sy ny fiangonana ary ny fiarahamonina.

1. Rehefa tsy mizotra araka ny tokony ho izy ny toe-javatra, na koa tahaka izany no fahitana azy, dia ny mifampiresaka no tsara indrindra fa tsy ny mikobona ny hevitra na ny fomba fijerintsika mandra-pitroatra izany. Tsara ho an'ny vahoakan Andriamanitra ny tsy maneho tsy firaihana rehefa misy olana miseho. Mazava loatra, fa raha nanambara ny fikasany hanorina alitara ireo foko tany an-dafy atsinanan'i Jordana dia tsy ho nisy akory ny olana teto.

2. Aoka tsy ho maika hanao tsoa-kevitra na dia resy lahatra ho manana ny marina aza. Haingana loatra ny ninoan'ireo foko tany andrefan'i Jordana ny honohono ren'izy ireo sy ny nanaovany tsoa-kevitra diso ka nilazany fa nampiseho fihermorana ireo foko tany atsinanan'i Jordana.

3. Resaho ny momba ilay tena olana na izay mety heverina ho olana mialoha ny hanaovana tsoa-kevitra.

4. Aoka hanaiky hamoy zavatra mba hitandroana ny firaisana. Nanaiky hanome ny ampahan-taniny ho an'ireo foko hafa ny foko tany andrefan'i Jordana raha toa ka ny maha any ampitan'i Jordana an'ireo foko ireo no nahatonga azy ireo hampiseho fihemorana (araka ny fiheverany).

5. Rehefa ampangaina, na marina ny fiampangana na diso, dia aoka hanao famaliana mora mba hampianina ny fahatezerana mafy. Tsy hitarika ho amin'ny filaminana mihitsy ny famaliana ny fiampangana amin'ny fiampangana. Miezaha hahatakatra ny hafa mialoha ny hiezahana hanazava ny hevitrao.

6. Mifalia ary misaora an'Andriamanitra rehefa tafaverina indray ny filaminana ary mivitrana indray ny fihavanana. Mahafinaritra ny mahita ny fifaliana vokatry ny fo tsapan'ny fiangonana isiraelita rehefa ren'izy ireo ny tena antony nanosika ireo foko roa sy ny antsasaky ny firenen'i Manase hanorina alitara. Tsy niavonavona izy ka niziriziry tamin'ny heviny, fa nanaiky ny fahadisoan'izany.

Ho nampihatra ireo fitakian'ny fanekena ny vahoakan'ny Isiraely raha toa ka tena nampiseho fihemorana tokoa ireo foko tany atsinanan'i Jordana. Tsy azo atao tohan-kevitra mba hampandeferana ny fahamarinana na koa hialana amin'ireo fitsipiky ny Baiboly ny fitandroana ny firaisana. Na izany aza, dia tokony ho safidy farany (fa tsy voalohany indrindra) ny fitsipi-pifehezan'ny fiangonana rehefa tsy mahomby ny ezaka maro natao mba hampihavana sy ny fiaraha-miasan'ny mpitandrina izay miorina amin'ny Tenin'Andriamanitra. Ho samy hafa manao ahoana ny ao am-piangonantsika raha hampiharina mandrakariva izany fitsipika tsotra izany!

Fianarana fanampiny

"Tsy azon'ny vahoaka tamin'ny andron'i Kristy ny asa nanirahana Azy. (...) Ny fampianarana voatolotry ny razana, ny tepy zary ohabolana sy ireo didy nataon'olombelona dia nanakona teo anatrehany ny lesona nokasain Andriamanitra hatolotra azy. Nanjary zavatra nanakana azy tsy hahazo sy tsy hahatanteraka ny fivavahana marina ireo teny izay zary ohabolana sy ireo lovan-tsofina. Ary rehefa tonga tokoa ny Tena Izy, teo amin'ny tenan'i Kristy, dia tsy hitany teo aminy ny fahatanterahan'ireo tandindona rehetra fahitany, ny fototr'ireo aloka rehetra nipetrahany. Notsipahiny ny tena izy fa nifikitra tamin'ny tandindona sy ny fanompoam-pivavahana tsy misy antony intsony izy ireo. Efa tonga ny zanak Andriamanitra nefa mbola nangataka famantarana ihany izy. Ny hafatra manao hoe: 'Mibebaha hianareo, fa efa akaiky ny fanjakan'ny lanitra' dia novaliany tamin'ny fangatahana fahagagana. Vato nanafintohina azy ny Filazantsaran'i Kristy satria famantarana no nangatahiny fa tsy ny Mpamonjy. Nanantena izy fa ny Mesia dia hanamarina ny tena maha-Mesía azy tokoa tamin'ny alalan'ny asa mahery vaika hanorenana ny fanjakany eo ambonin'ny faharavan'ny fanjakana eto an-tany. lo fanantenana io no novalian'i Kristy tamin'ny alalan'ny fanoharana momba ny mpamafy. Tsy amin'ny herin'ny fiadiana na amin'ny fanelanelanana feno hery no handresen'ny fanjakan Andriamanitra, fa amin'ny fampaniriana foto-kevitra vaovao ao am-pon'ny olona." - HF, tt. 20,21.

"Mila Kaleba sy Josoa mahatoky ny fiangonana, izay vonona handray ny fiainana mandrakizay amin'ny fepetra tsotra avy amin'Andriamanitra, dia ny fankatoavana. Ory mpiasa ny fiangonantsika. Izao tontolo izao no saha iasantsika. Mila misionera any amin'ireo tanána sy vohitra izay voagejan'ny fanompoan-tsampy mihoatra lavitra noho ireo jentilisa any Atsinanana, izay tsy mbola nahita mihitsy ny fahazavan'ny fahamarinana. Niala tamin'ireo fiangonana izay mitonona ho mahatoky indrindra ny toe-tsaina misionera marina; tsy mirehitra ao am-pony intsony ny fitiavana hamonjy fanahy sy ny faniriana hitondra azy ireo ho ao am-balan'i Kristy. Mila mpiasa mazoto isika. Tsy misy afaka hamaly ka vonjeo izahay!"?" ve ilay antso re hatraiza hatraiza manao hoe: 'Mità mankatý TFC, b. 4, 1. 156.

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

1. Ahoana no anampian'ireo tandindona ao amin'ny Baiboly anao hahatakatra tsara kokoa ny asa ataon'i Jesosy Kristy ho anao?

2. Amin'ny lafiny inona no itovian'ny adintsika ara-panahy amin'ny fakana ny tany Kanana, ary inona no maha-samy hafa azy?

3. Saintsaino ny fahatanterahana faratampon'ilay tandindon'i Josoa. Ahoana no mahatonga ny fieritreretana ny amin'ilay tontolo tsy misy fanaintainana, fijaliana, ary fahafatesana hitondra fanantenana marina ho antsika ao anatin'ny tolona isan'andro ataontsika eo amin'ny fiainana?

4. Naneho ny toetran'Andriamanitra i Josoa; naneho mialoha ny asa fanompoan'i Kristy ny fiainany. Amin'ny fomba ahoana no ahafahanao mamela an'i Jesosy hametraka ny toetrany ao anatinao sy eo amin'ny fiainanao amin'ny fahafenoany kokoa?

Fizarana I: Topimaso

Tsianjery: Ohabolana 15:1

Hifantohana Amin'ny Fianarana: Josoa 22; Efesiana 6:7; Jaona 7:24; Nomery 25; Ohabolana 15:1; 1 Petera 3:8, 9.

Tsy misy firenena tsy manana lalàna sy tany. Izany no zava-misy tamin'i Isiraely araka ny Baiboly, izay nahazo ny lalàn'Andriamanitra tao amin'ny Eksodosy ary nahazo ny tany tao amin'ny Josoa. Na izany aza, amin'ny maha-fanjakan'ny mpisorona azy, dia nila maha-izy azy matanjaka koa izy ireo, izay miorina amin'ny antsony amin'ny maha-vahoaka voafidy azy ho solontenan'Andriamanitra eto an-tany. Tsy haharitra izany maha-izy azy izany raha tsy misy singa roa fototra: ny fanoloran-tena tanteraka sy ny firaisan-kina. Izany lohahevitra izany no tena resahin'ny Josoa 22.

Amin'izao fotoana izao, efa resy sy nozaraina teo amin'ireo foko rehetra ny tany – fara fahakeliny, ampahany ihany (satria mbola misy asa hatao). Na inona na inona momba izany zava-misy izany, dia mbola nila nahatakatra i Isiraely ny dikan'ny hoe Isiraely. Ny filany hahatakatra ny maha-izy azy no tanjon'ny lahateny famaranana ao amin'ny boky, izay hita ao amin'ny Josoa 22:1–8, Josoa 23, ary Josoa 24:1–28.

Tahaka ny lahateny hita ao amin'ny toko faha-23 sy faha-24, ny tenin'i Josoa ao amin'ny Josoa 22:2–8 ho an'ny Robenita, ny Gadita, ary ny antsasaky ny fokon'i Manase, izay handeha hihazo ny ilany an-dafy amin'i Jordana, dia natao ho lahateny fanaovam-beloma. Ao amin'ilay lahateny, dia nambaran'i Josoa ny lalan'ny fanoloran-tena tanteraka, izay manomboka amin'ny fitiavana ary mifarana amin'ny fanompoana. Ny zava-nitranga nahakasika ireo foko an-dafin'i Jordana, ao amin'ny tapany faharoa amin'ny toko, dia mampiseho fa raha tsy misy firaisan-kina, ny fanoloran-tena tsirairay, na iombonana, amin'ny Tompo dia fandrahonana ho an'ny drafitr'Andriamanitra koa. Raha te haharitra ny olana miandry azy i Isiraely, dia tsy tokony hanadino ny maha-izy azy eo anatrehan'Andriamanitra sy eo anatrehan'ny namany izy ireo.

Fizarana II: Fanehoan-kevitra

Ny Josoa 22 dia mirakitra ny tantara farany ao amin'ny boky, izay alohan'ny lahateny fohy nataon'ilay mpitarika hajaina tamin'ireo foko an-dafin'i Jordana, izay, rehefa nanaraka ny didin'i Mosesy tamin'ny fanampiana ny rahalahiny tamin'ny fandresena, dia vonona ny hiampita hiverina eo an-dafin'i Jordana. Ny lahatenin'i Josoa dia nanantitrantitra fa na dia ho misaraka ara-jeografia aza izy ireo, dia mbola anisan'i Isiraely ihany ireo foko an-dafin'i Jordana ary tokony hiaina mifanaraka amin'izany. Ny hafany dia nifantoka tamin'ny maha zava-dehibe ny fanoloran-tena amin'ny fo manontolo ho an'i Yahweh ao anatin'ny tontolon'ny fanekena, izay mitaky fanompoana miorina amin'ny fitiavana. Na dia teo aza ny fisarahana ara-jeografia, dia nantsoina izy ireo mba hiray hina hatrany amin'ny fanolorany tena ho an'ny Torah sy ho an'Ilay nanome izany. Ny nananganana ny alitara dia ho toy ny fitsapana ny fanoloran-tenany sy ny firaisan-kinany.

Avy amin'ny Fitiavana mankany amin'ny Fanompoana

Ao amin'ny Josoa 22, ilay mpitarika an'i Isiraely dia manakaiky ny faran'ny iraka nampanaovina azy. Voazarazara ny tany, ary manana fifehezana somary tanteraka ny faritany sisa horesena i Isiraely. Manomboka izao ny fotoana fanaovam-beloma. Satria natoky i Josoa fa tsy hahita intsony ireo mpitarika ny foko an-dafin'i Jordana (izay hita fa diso haingana), dia nomeny azy ireo ny toromarika farany. Ao anatin'ny rafitra fanekena mahazatra, dia nidera azy ireo i Josoa noho ny nanarahany izay rehetra nandidian'i Mosesy sy izy tenany ary noho ny nanampiany ny rahalahiny nandritra ny fandresena (Jos. 22:2, 3). Avy eo dia nanantitrantitra ny fahatokian'Andriamanitra tamin'ny fanatanterahana ny fampanantenany izy ary nilaza fa fotoana tokony hialan'izy ireo sasatra izao (Jos. 22:4). Talohan'ny fiavian'izy ireo, dia namintina ny fototry ny Torah (lalàna) izy ary nanazava ny lalana mankany amin'ny fanoloran-tena tanteraka tamin'ny fehezanteny infinitive dimy, izay nandroso araka ny lojika avy amin'ny fitiavana mankany amin'ny fanompoana:

Voalohany, "hitia an'i Yahweh Andriamanitrareo" (Jos. 22:5, NKJV). Ny fitiavana no fototry ny toetran'Andriamanitra, ary manomboka amin'izany ny zava-drehetra. Ny fanompoana tsy misy fitiavana dia lalàna fotsiny. Fanoloran-tena toy izany dia fanodikodinana ny Torah, ary tsy eken'Andriamanitra izany. Miaraka amin'ny fandehanana sy ny fitandremana, ny fitiavana no famintinana ny lalàna efa tao am-bavan'i Mosesy talohan'ny nahafatesany (Deo. 10:12, 13, 20; Deo. 11:1; Deo. 6:4–15; Deo. 13:4, 5). Tsy misy fifanoherana eo amin'ny fanehoan'ny Testamenta Taloha sy Vaovao an'Andriamanitra: namorona ny olombelona Izy mba hanana fifandraisana Aminy miorina amin'ny fitiavana, fa tsy amin'ny tahotra. Araka ny nolazain'i Paoly tao amin'ny 1 Korintiana 13:2: Raha tsy misy "fitiavana," dia "tsy misy" isika (NKJV). Efa valiny ny fitiavantsika, fa tiantsika Izy satria izy no nitia antsika voalohany (1 Jao. 4:19). Ny zava-kendren'ny fitiavantsika dia voalanjalanja eo anelanelan'ny fiavahan'ny Mpahary (Elohim) sy ny maha-eo foana ny Tompontsika (Yahweh), izay mitoetra eo amin'ny vahoakany.

Faharoa, "handeha amin'ny làlany rehetra" (Jos. 22:5, NKJV). Mampiasa matetika ny fanoharana ny hoe "mandeha" ny Baiboly mba hilazana ny fifandraisan'Andriamanitra sy ny vahoakany. Maneho, etsy ankilany, ny fifandraisana akaiky ary, etsy ankilany, ny fifanarahana izany. Amin'ny heviny ara-bakiteny, Andriamanitra dia mandeha (Heb. hlk) miaraka amin'ny vahoakany (Eks. 13:21; ampitahao amin'ny Gen. 3:8). Amin'ny heviny ara-panahy, dia miantso azy ireo Izy mba hiara-mandeha Aminy. Noho izany, dia lasa mifandray ilay sary, satria "Mety hiara-mandeha va ny roa, raha tsy efa nifanaiky?" (Amo. 3:3, NKJV). Ankoatra izany, dia manondro ny fitondran-tena andrasana amin'ireo izay misafidy ny hiara-mandeha amin'Andriamanitra izany, araka ny hita ao amin'ny Levitikosy 26:23, 24: "[Raha] mbola hifandrafy Amiko ianareo, Izaho koa hifandrafy aminareo" (NIV).

Fahatelo, "hitandrina ny didiny" (Jos. 22:5, NKJV). Ny fitandremana ny lalàna ho fanehoana ny sitrapon'Andriamanitra dia vokatry ny fo feno fisaorana izay mahatakatra izay nataon'Andriamanitra. Ao anatin'ity filaharana ity, dia misy fandrosoana avy amin'ny fitiavana ho toy ny fanombohana, ny pitik'afo voalohany, mankany amin'ny fifandraisana feno fahatokisana, izay miteraka fankatoavana. Izany no mahatonga an'i Jaona hilaza fa "tsy mavesatra ny didiny" (1 Jao. 5:3, NKJV). Mazava fa ny tena fankatoavana dia avy amin'ny fitiavana, araka ny hita ao amin'ny tenin'i Jesosy tamin'ny mpianatra: " ‘Raha tia Ahy ianareo, dia hitandrina ny didiko’ " (Jao. 14:15, ESV). Ny fitandremana ny lalàna dia hitondra fiainana ho an'i Isiraely (Lev. 18:5)—tsy fiainana amin'ny hevitry ny hoe famonjena fa fiainana be dia be eo amin'ny tany. Tamin'ny fanarahana ny fitsipika masina, dia afaka nanangana fiarahamonina marina sy miroborobo i Isiraely, izay ho vavolombelona maneran-tany ny fahombiazany.

Fahefatra, "hifikitra Aminy" (Jos. 22:5, NKJV). Ny matoanteny hebreo dbq dia midika koa hoe "miraikitra" na "miraikitra mafy" amin'ny heviny ara-bakiteny sy ara-panoharana. Amin'ny farany, dia manondro toe-javatra misy fankatoavana, fitiavana ary fifandraisana akaiky izany. Ny fisehoan'ilay teny voalohany dia manoritsoritra lehilahy miraikitra amin'ny vadiny ao anatin'ny fanambadiana: "Koa noho izany, ny lehilahy dia handao ny rainy sy ny reniny ka hiraikitra [dbq] amin'ny vadiny, ary ho nofo iray ihany izy ireo" (Gen. 2:24, NKJV). Izany didy hifikitra izany ihany, fa amin'i Yahweh, izay alohan'ny fiantsoana ny hitia sy ny hankatoa Azy koa, dia hita ao amin'ny Deoteronomia 30:20, izay nanoloran'i Mosesy ny antony koa: " ‘Fa Izy no fiainanao’ " (NKJV). Tahaka ny mpamonjy aina ho an'ny olona rendrika, dia tokony hifikitra amin'Andriamanitra ho fanantenany tokana i Isiraely. Mampahatsiahy ny filana ny faharetana sy ny fiziriziriana amin'ny fitazonana ny fifandraisana amin'Andriamanitra ilay sary, ao amin'ny tany sy amin'ny fotoana izay hiadian'ny fanelingelenana maro be ny sainy.

Farany, "hanompo Azy amin'ny fonareo rehetra sy amin'ny fanahinareo rehetra" (Jos. 22:5, NKJV). Ny fomba fiteny hoe "manompo an'i Yahweh" dia miseho in-56 ao amin'ny Testamenta Taloha ary matetika dia midika hoe "mivavaka" na "mitandrina ny fanekena amin'ny fahatokiana." Ny fanompoana an'i Yahweh no antony naseho an'i Farao tamin'ny fiavian'i Isiraely avy tany Ejipta: " ‘Dia lazao aminy hoe: Izao no nolazain'i Jehovah, Andriamanitry ny Hebreo: Avelao handeha ny oloko, mba hanompo Ahy any an-efitra’ " (Eks. 7:16, NKJV; ampitahao amin'ny Eks. 12:31). Rehefa nandao an'i Ejipta i Isiraely, dia nanova tompo tamin'ny fanekena ny hanompo an'i Yahweh fa tsy an'i Farao. Tamin'ny fanompoana an'Andriamanitra, dia hiaina fitahiana izy ireo ary hanatanteraka ny tanjony hitahiana ny fianakaviana rehetra eto an-tany. Farany, ireo voavotra koa dia nantsoina hanompo an'Andriamanitra mandrakizay (Apok. 22:3). Noho izany, ny olombelona dia tsy mahita ny tena maha-izy azy raha tsy rehefa manompo an-tsitrapo ny Mpahary azy amin'ny fitiavana. Ity fampifangaroana ny fitiavana amin'ny fanompoana ity no mifanohitra amin'ny fisiana: rehefa miaina mba hanompo ny tenany ny voaary, dia tsy mahita afa-tsy fikorontanana, fahakiviana ary fahafatesana izy ireo. Fa rehefa manolo-tena amin'ny sitrapon'ny Mpahary izy ireo ary manary ny fitondran-tena manompo tena, dia mahita ny tena tanjona, fahafaham-po ary fiainana be dia be. Hitantsika io hevitra io ihany ao ambadiky ny fanambaran'i Jesosy ao amin'ny Lioka 9:24: " ‘Fa na zovy na zovy no ta-hamonjy ny ainy, dia ho very izany; fa na zovy na zovy no very ny ainy noho ny Amiko, dia hamonjy izany’ " (NKJV).

Rehefa avy nanao ny lahateny fanaovam-beloma i Josoa, dia nitso-drano ireo foko an-dafin'i Jordana izy ary nampandeha azy ireo ho any amin'ny lovany (Jos. 22:6). Natao ho tenin'i Josoa farany ho azy ireo ireo teny ireo, saingy taoriana kelin'izany, ny trangan'ilay alitara dia hitsapa ny fahatapahan-keviny hanaraka ny torohevitr'i Josoa. Ny tsy fisian'ny firaisan-kina dia hivadika olana nandritra ny tantaran'i Isiraely. Fotoana fohy taorian'ny nahafatesan'i Josoa, ny tsy fahombiazan'izy ireo ny hitia, handeha, hankato, hifikitra ary hanompo dia nampiseho ny tsy fisian'ny firaisan-kina ara-teolojia, araka ny hita ao amin'ny bokin'ny Mpitsara, izay nitarika ho amin'ny faharavan'i Isiraely tamin'ny farany. Tamin'ny faran'ny boky, ny ady an-trano dia saika nampitsahatra ny Benjamita (Mpitsara 20, 21). Na dia nitondra firaisan-kina ara-politika sy ara-panahy aza ny fanjakan'ny mpanjaka tafaray nandritra ny fotoana fohy, dia tsy naharitra izany toe-javatra izany. Taorian'ny fisarahana teo amin'ny foko avaratra sy atsimo, dia tsy firenena iray intsony i Isiraely. Ny fivadiham-pinoana dia hita fa hery mampisaraka sy mampisaraka. Ny tantaran'i Isiraely dia manazava fa ny firaisan-kina sy ny fanoloran-tena tanteraka dia mifampiankina.

Fizarana III: Fampiharana eo Amin'ny Fiainana

Fifandraisana Maharitra

Ao amin'ny Baiboly, ny fifandraisan'Andriamanitra amin'ny vahoakany dia ampitahaina amin'ny fanambadiana, miaraka amin'Andriamanitra ho toy ny vady be fitiavana ary i Isiraely ho toy ny vady tsy mahatoky. Ity fanoharana ity dia manazava ny hevitry ny fitiavan'Andriamanitra tsy miova mifanohitra amin'ny tsy fankatoavan'i Isiraely. Ao amin'ny Testamenta Vaovao, ny fiavian'ny Mesia nampanantenaina dia ampitahaina amin'ny lanonana fampakaram-bady.

Eritrereto ny zavatra niainanao manokana amin'ny maha-vady anao, raha manambady ianao, na saintsaino ny amin'ny namana akaiky anananao ary diniho ny fomba maha-zava-dehibe ny fomba fanamboaran'i Josoa ny fanoloran-tena tanteraka ho an'ny fifandraisana sambatra sy maharitra. Saintsaino tsirairay avy amin'ireto asa ilaina manaraka ireto sy ny fomba anomezany anjara amin'ny fahombiazan'ny fifandraisana:

• Fitiavana

• Fandehanana (mifanaraka)

• Fanajana (Tsy hita mivantana amin'ny lahatsoratra fa hita amin'ny fankatoavana izay avy amin'ny fitiavana)

• Fifikirana (amin'ny Tompo sy amin'ny vady/namana)

• Fanompoana

Firaisan-kina Maharitra

“Gaga ny mpitsidika iray tao amin'ny hopitaly ho an'ny adala rehefa nahita fa mpiambina telo monja no niambina ireo marary saina zato mampidi-doza. Nanontany ny mpitari-dalana azy izy hoe: 'Tsy matahotra ve ianareo sao haresen'ireo olona ireo ny mpiambina ka handositra?' 'Tsia,' hoy ny valiny. 'Tsy miray saina mihitsy ny adala.' ” —Michael P. Green, 1500 Illustrations for Biblical Preaching (Grand Rapids, MI: Baker Books, 2000), p. 65.

Ao anatin'ny aretintsika ara-panahy, dia sarotra amintsika ny miray saina. Avy amin'ny fomba fijerin'ny Testamenta Vaovao, ny firaisan-kina ao amin'ny fiangonana dia fahagagana tanterahin'ny Fanahy Masina miaraka amintsika (Efes. 5:2–15).

Eny na tsia: Mandray anjara amin'ny fisarahana ao amin'ny fiangonana ve ianao, sa miasa mba hampiroborobo ny firaisan-kina?

Noho ny valin-teninao etsy ambony, raha mahita ny tenanao manakantsakana ny firaisan-kina ianao, ahoana no ahafahanao manova ny fahazarana sy ny toe-tsainao mba ho lasa hery mampiray kosa?