Hodinihina mandritra ny herinandro:

Eks. 5:1-23; Apok. 11:8; Eks. 6:1-13; Sal. 73:23-26; 2 Kor. 6:16; Eks. 6:28--7:7.

Tsianjery:

"Ary rehefa afaka izany, Mosesy sy Arona dia nankao amin'i Farao ka niteny taminy hoe: Izao no lazain'i Jehovah, Andriamanitry ny Isiraely: Alefaso ny oloko mba hanao andro firavoravoana ho Ahy any an-efitra. Fa hoy Farao: Iza moa Jehovah, no hekeko teny handefasako ny Isiraely? Tsy fantatro izay Jehovah, ka tsy halefako ny Isiraely." - Eks. 5:1,2

Maro ny mpino mihevitra fa tsy hiaina afa-tsy fifaliana sy firoboroboana ary fahombiazana ny olona iray rehefa manapa-kevitra ny hanara-dia an Andriamanitra. Tsy izany mandrakariva anefa no miseho, araka izay asehon'ny Baiboly matetika. Misy indraindray ny sakana sy ny zava-tsarotra vaovao izay miseho. Mety handiso hand fanantenana tokoa izany, ary miteraka fanontaniana izay tsy ahazoam-baliny mora foana mandrakariva, na mety tsy ahazoam-baliny mihitsy aza.

Hiatrika fizahan-toetra maro ireo izay mitoky amin'Andriamanitra. Kanefa raha maharitra isika, dia hitondra vahaolana amin'ny fotoany sy araka ny fombany Andriamanitra. Mety hifanohitra amin'ny vahaolana haingana sy eo no ho eo izay andrandraintsika no entiny, nefa tsy maintsy mianatra mitoky Aminy isika eo anatrehan'izany.

Araka izany, dia tahaka izao ny lohahevitra hodinihina mandritra ity herinandro ity: i Mosesy sy ny baiko ny amin'ny hitarihany ny vahoakan'Andriamanitra hivoaka an'i Egypta - antson'Andriamanitra izay nataony mazava araka izay azo natao izany. Nisy fahagagana tao anatin'izany, ary tao koa ny fitenenan'Andriamanitra nivantana tamin'i Mosesy sy ny fampahafantarany ny zavatra tiany hataon'i Mosesy.

Nanao ahoana ny fahitan'i Mosesy izany, nanamora kokoa ny toe-javatra ve ny fahafantarany fa nantsoin'Andriamanitra izy ary nomena asa manokana koa mba hataony? Tokony ho mora izany, sa tsy izany? Andeha hotohizana ny tantara.

Araka ny baikon'i Jehovah, dia nankany amin'i Farao i Mosesy, ho fanombohana ny asa nampiandraiketina azy, dia ny "hitondra ny Zanak'Isiraely oloko hivoaka avy any Egypta." - Eks. 3:10.

Inona no navalin'i Farao ny fitaklan'Andriamanitra hoe: "Alefaso ny oloko" (jereo ny Eks. 5:1,2), ary midika inona ny valinteniny?

"Iza moa Jehovah?" hoy i Farao, tsy noho ny faniriana te hahafantatra an'Andriamanitra izany fanontaniana izany fa fihaikana na koa fandavana io Andriamanitra io mihitsy aza, izay ambarany fa tsy fantany. "Tsy fantatro izay Jehovah" hoy ny filazany toa feno fireharehana.

Olona firifiry teo amin'ny tantara moa no efa nanonona teny tahaka izany? Mampalahelo tokoa izany, satria i Jesosy mihitsy no nanambara hoe: "Ary izao no fiainana mandrakizay, dia ny mahafantatra Anao, Izay Andriamanitra tokana sady marina, sy Jesosy Kristy, Izay efa nirahinao." - Jao. 17:3.

Tandindon'ny fahefana iray izay mandå ny fanatrehan'Andriamanitra sy ny Fahefany i Egypta izay nanana ny Farao ho mpanjakany. Fanjakana nanohitra an'Andriamanitra sy ny Teniny ary ny vahoakany izany.

Mampiseho bebe kokoa izany fikomiana amin'ilay Andriamanitra velona izany ny fanambarana manaraka nataon'i Farao hoe: "tsy halefako ny Isiraely." Mahatonga an'i Egypta ho tandindon'ny fandavana an'Andriamanitra no sady rafitra iray miady Aminy izany.

Tsy mahagaga ny hamaroan'ny olona nanana io toe-tsaina io an'arivo taona aty aoriana, nandritra ny Revõlisiona frantsay (jereo koa ny Isa. 30:1-3 sy ny Apôk. 11:8). Nihevitra ny tenany ho andriamanitra na zanaky ny andriamanitra anankiray i Farao manondro ankapobeny ny fitokian'ny olona amin'ny heriny lehibe sy ny tanjany ary ny fahaizany izany.

"Tamin'ireo firenena rehetra nasehon'ny tantara voarakitry ny Baiboly, dia i Egypta no sahy indrindra nandà ny fisian'Andriamanitra velona sy nanohitra ny baïkony. Tsy nisy mihitsy mpanjaka sahy nikomy nivantana sy nanangan-tsandry hanohitra ny fahefan'ny lanitra tahaka ny nataon'ny mpanjakan'i Egypta. Rehefa nentin'i Mosesy teo aminy tamin'ny anaran'i Jehovah ny hafatra, dia novalian'i Farao tamin'avona hoe: "Iza moa Jehovah, no hekeko teny handefasako ny Isiraely? Tsy fantatro izay Jehovah, ka tsy halefako ny Isiraely.' - Eks. 5:2. Tsy finoana ny fisian'Andriamanitra izany, ary ny firenena izay asehon'i Egypta dia hamoaka feo mitovy amin'ny fandavana ny fitakian'llay Andriamanitra velona ka hampiseho toe-tsaina tsy mino sady mihantsy toy izany." - HM, t. 279.

Inona no havalinao raha misy olona manontany anao hoe: "fantatrao ve Jehovah?" Raha eny no havalinao, inona no holazainao momba Azy, ary inona no anton'izany?

Azo inoana fa efa fantatr'i Mosesy hatrany am-piandohana ny hasarotry ny asa nampiandraiketin Andriamanitra azy (izany no nahatonga azy nanao izay nialana tamin'izany), nefa azo antoka fa tsy tao an-tsainy mihitsy izay hiseho manaraka.

Vakio ny Eks. 5:3-23. Inona no niseho avy hatrany taorian'ny fihaonan'i Mosesy sy i Arona tamin'i Farao?

Talohan'ny nandehanany tany amin'i Farao, dia namory ireo loholona sy ny vahoaka Isiraely i Mosesy sy i Arona ary nilaza tamin'izy ireo ny teny nataon'Andriamanitra taminy sy naneho taminy ireo famantarana nasehoni Jehovah. Nahatonga ny Isiraely hino izany fa hanafaka azy ireo amin'ny fanandevozana i Jehovah ka niankohoka Taminy izy ireo (Eks. 4:29-31). Azo antoka fa ambony tokoa ny fanantenan'izy ireo: hanafaka ny vahoaka hebreo amin'ny fatorany ihany Andriamanitra nony farany!

Taorian'izany no nankanesan'i Mosesy teo amin'ny mpanjakan'i Egypta sy nitondrany ny fitakian'Andriamanitra taminy, izay nahatonga ny toe-javatra niharatsy ho an'ny Isiraelita. Nitombo ny fahorian'izy ireo, ary nihanavesatra sy nihasarotra ny asa mafiny andavanandro. Nampangaina ho malaina izy ireo; nohamafisina kokoa ny fitondrana azy, ary vao mainka nohasarotina noho izay efa niainany ny fanompoany.

Tsy faly ny mpifehy ireo vahoaka ireo, ary ratsy tokoa ny fifandiran'lzy ireo tamin'i Mosesy sy i Arona. Ary ho hitantsika ao aoriana kely fa naneho mialoha ireo fifandirana hitranga eo amin'i Mosesy sy ny vahoakany amin'ireo taona ho avy izany.

Vakio ny Eks. 5:21, rehefa izay, dla mipetraha eo amin'ny toeran Treo lehilahy ireo raha nanandrina an'l Mosesy sy i Arona izy. Nahoana izy ireo no niteny tahaka izany?

Tsy sarotra ny mahita ny antony nahatezitra ireo lehilahy tamin'i Mosesy ("Jehovah anie hijery sy hitsara anareo" hoy izy Ireo). Nihevitra izy ireo fa tonga mba hanafaka azy amin'ny Egyptianina i Mosesy fa tsy hanao izay hahasarotra kokoa ny fiainany eo ambany vahohon'ny Egyptianina.

Araka izany, dia tsy maintsy niatrika olana avy tamin'ny vahoakany koa i Mosesy sy i Arona, ankoatra ny fiatrehana ny olana avy tamin'ireo Egyptianina.

Inona ny fomba tsara Indrindra azonao sy azon'ny hafa atao mba hlarahana mamaha olana amin'ireo mpitondra fivavahana rehefa mitranga ny fifandirana, raha tsy azo idifiana izany?

Nahonena tokoa i Mosesy! Niteny mafy azy i Farao, ary izao dia ny olony indray no manozona azy.

Nitaraina tamin'Andriamanitra izy noho izany. Izao no fanontaniana napetrany tao anatin'ny fangidiana sy ny fahadisoam-panantenany noho ny toe-javatra niainan'ny Isiraely izay niharatsy: "Tompo ô, nahoana no nahatonga loza tamin'ity firenena ity Hianao? nahoana re no naniraka ahy Hianao? Fa hatrizay nankanesako tao amin'i Farao mba hiteny amin'ny anaranao izay, dia nahatonga loza tamin'ity firenena ity izy; nefa tsy namonjy ny olonao akory Hianao." - Eks. 5:22,23. Mazava loatra fa tsy faly tamin'Andriamanitra i Mosesy, ary rehefa jerena ny toe-javatra, dia tsy sarotra ny mahatakatra ny antonizany.

Mahery vaika anefa ny valintenin'Andriamanitra. Hiditra an-tsehatra tokoa Izy, ary hanao izany amin'ny fomba hentitra. "Ankehitriny ho hitanao izay hataoko amin'i Farao." - Eks. 6:1.

Vakio ny Eks. 5:22--6:8. Inona no navalin'Andriamanitra an'i Mosesy, ary inona ny fahamarinana ara-teolojia manan-danja ambara eto?

Tsy niteny fotsiny intsony Andriamanitra fa hiditra an-tsehatra amin'ny fomba mahery vaika ho an'ny vahoakany. Nampahatsiahy teboka manan-danja vitsivitsy an'i Mosesy Izy: (1) Izaho no Jehovah; (2) Izaho no niseho tamin'ireo patriarka; (3) Nanorina ny fanekeko tamin'izy ireo Aho; (4) Nampanantena Aho fa hanome azy ireo ny tany Kanana; (5) Efa reko ny fitarainan'ny zanak'Isiraely; ary (6) tsaroako ny fanekena nataoko, ny hanome anareo ny Tany Nampanantenaina.

Mariho ny fiverimberenan'ny tenin'Andriamanitra hoe: "Izaho". Izaho no Jehovah Andriamanitrareo, Izaho no nanao izao sy izao, ka mahazo matoky ianareo fa hataoko izay efa nampanantenaiko ho anareo.

Amin'ny fomba manetriketrika izao no anambaran'i Jehovah fa hanao zavatra efatra ho an'ny Isiraely Izy noho ny maha-Andriamanitra velona Azy: (1) "hitondra anareo hivoaka ho afaka amin'ny fanompoana mafy ampanaovin'ny Egyptiana anareo Aho;" (2) "hanafaka anareo amin'ny fanompoana azy," (3) "sandry ahinjitra sy fitsarana lehibe no hamonjeko anareo;" ary (4) "halaiko ho Ahy y hianareo ho oloko, ary ho Andriamanitrareo Aho." Eks. 6:6,7.

Ireo asa efatra ataon'Andriamanitra ireo no miantoka sy mampitoetra indray ny Fifandraisany amin'ny vahoakany. Andriamanitra no Mpanao ireo asa rehetra ireo, ary ny Isiraelita no mpandray ny tombontsoa rehetra sy ny fahasoavana. Atolotr'Andriamanitra maimaimpoana sy amim-pitiavana ireo fanomezana ireo. Nanao izany ho azy ireo Izy tamin'izany andro izany, ary mbola manao izany ho antsika amin'izao andro izao koa.

Iza avy koa ireo olona hafa ao amin'ny Baiboly izay nitaraina tamin' Andriamanitra ary nanana antony mazava nanaovana izany? Nahoana no tsy mampaninona ny mamboraka ny ao am-pontsika amin'Andriamanitra, ary koa ny mitaraina noho ny toe-java-misy, amin'ny fotoana sasany? Na Izany aza, nahoana no tsy maintsy amim-pinoana sy amin-toky no anaovanao Izany?

Nanome toky lehibe an'i Mosesy tokoa Andriamanitra ny amin'izay hataony. Na dia azo antoka aza fa nampahery an'l Mosesy izany fihaonana tamin'Andriamanitra izany, dia azo inoana fa tao anatin'ny fotoana fohy ihany no nahazoany faherezana, noho ny amin'ny valinteny azony avy tamin'ny vahoakany.

Vakio ny Eks. 6:9-13. Inona no nitranga taorlan'izany, ary Inona ny lesona azontsika raisina avy amin'io tantara lo mahakasika ny fotoan'ny fahadisoam-panantenana sy ny ady sarotra eo amin'ny fiainantsika?

Namoy fo ireo Hebreo noho ny fahoriany sy ny fijaliany ary ny asa mafy nataony ka tsy nihaino intsony ny tenin'i Mosesy izay nanome toky azy fa hiditra an-tsehatra Andriamanitra ary hanatanteraka izay efa nampanantenainy. Efa ela tokoa no niandrasan'izy ireo nefa tsy mbola hitany izay nandrandrainy. Nahoana moa no hiova izany ankehitriny? Kivy sy very fanantenana izy ireo; azo antoka fa nangidy kokoa taminy ny toe-javatra. Azo heverina mantsy fa sambany teo amin'ny fiainan'izy ireo no nisy fanantenana ny amin'ny hanafahana azy nefa izao dia rava indray izany fanantenana izany.

Iza amintsika moa no tsy mbola teo amin'izany toerana izany? Iza no tsy mbola nahatsapa fahakiviana, fahadisoam-panantenana, tsy fahafaham-po-eny nahatsapa ho nafoin'Andriamanitra mihitsy aza?

Tsaroanao ve ny tantaran'i Joba? Ahoana koa ny amin'i Asafa, ilay mpanao Salamo izay nitolona mafy tamin'ireo fanontaniana maro tao an-tsainy mikasika ny fahombiazan'ny ratsy fanahy sy ny fahorian'ny marina? Teo anatrehan'ireo tolona mafy natrehiny anefa, dia nanambara ny finoany tamin'ny fomba kanto indrindra i Asafa: "Nefa izaho dia eo Aminao ihany mandrakariva, mihazona ny tanako ankavanana Hianao. Ny saina omenao no hitondranao ahy, ary rehefa afaka izany, dia horaisinao ho amin'ny voninahitra aho. Iza no ahy any an-danitra? Ary tsy misy ety ambonin'ny tany iriko tahaka Anao. Na dia levona aza ny nofoko sy ny foko, dia mbola vatolampin'ny foko sy anjarako mandrakizay Andriamanitra." - Sal. 73:23-26.

Nanome toky ny vahoakany Andriamanitra, amin'ny alalan'ireo tantara masina, fa momba azy ireo Izy (Isa. 41:13; Mat. 28:20). Omeny azy ireo ny Fiadanany sy ny Fampaherezany, ary Izy no manatanjaka azy ireo mba hahaizany miatrika ireo zava-tsarotry ny fiainana (Jao. 14:27; Jao. 16:33; Fil. 4:6,7).

Maneho ny fifandraisana ety irin'Andriamanitra hananana amin'ny vahoakany ny tenin'ny fanekena, manao hoe: "Dia halaiko ho Ahy hianareo ho oloko, ary ho Andriamanitrareo Aho." - Eks. 6:7.

Saintsaino ny teny hoe: "Dia halaiko ho Ahy hianareo ho oloko, ary ho Andriamanitrareo Aho." - Eks. 6:7. Na miantefa amin'ny vondron'olona aza izany ao anatin'ity tontolon-kevitra ity, ahoana no ampiharana izany amin'ny tsirairay avy amintsika? Ary ahoana no tokony hisehoan'izany fifandraisana Izany eo amin'ny fialnantsika andavanandro? (Jereo koa ny 2 Kôr. 6:16)

Nasehon'Andriamanitra an'i Mosesy ny maha-Yahweh Azy, izay midika fa Izy ilay Andriamaniny izay akaiky azy, ilay Andriamanitry ny vahoakany ary koa ilay Andriamanitra izay nanorina fifandraisana aminy araka ny fanekena nataony tamin'izy ireo.

lo Andriamanitra velona sy miasa io no mibaiko an'i Mosesy mba handeha sy hitondra teny amin'i Farao. Tsy natoky tena i Mosesy ka nilaza indray hoe: "aiza no hihainoan'i Farao ahy?" Tsy ny fanetren-tenan'i Mosesy ihany no hitantsika eto fa ny faniriany koa hiala amin'ilay asa nampiandraiketina azy, izay hita fa tsy nizotra araka ny tokony ho izy hatreto.

"Rehefa nomena baiko hiverina any amin'i Farao i Mosesy, dia naneho tsy fitokian-tena. Ny teny hoe 'aral sepatayim adika ara-bakiteny hoe 'molotra tsy voafora izay ampiasaina eto hanehoana ny tsy fahaizan'i Mosesy mandaha-teny (6:12,30) - dia mitovy amin'izay hita ao amin'ny Eks. 4:10: 'votsa vava'." - Andrews Bible Commentary: Old Testament, "Exodus" (Berrien Springs, MI: Andrews University Press, 2020), t. 205.

Noho ny Famindrampony, dia nanendry an'i Arona ho mpanampy an'i Mosesy Andriamanitra. Hiteny amin'i Arona i Mosesy, ary i Arona no hiteny ampahibemaso amin'i Farao. Araka izany, dia haka ny toeran'Andriamanitra eo anatrehan'ilay mpanjaka egyptianina i Mosesy, ary i Arona no ho mpaminaniny.

Hita ao amin'io tantara io ny famaritana mazava indrindra ny anjara asan'ny mpaminany. Mpitondra tenin'Andriamanitra ny mpaminany; izy no fitaovana hoenti-mampita sy manazava ny tenin'Andriamanitra amin'ny olona. I Mosesy no niteny tamin'i Arona ary i Arona indray no nitatitra izany tamin'i Farao; tahaka izany koa no ifampiresahan'Andriamanitra amin'ny mpaminany izay manambara ny fampianaran'Andriamanitra amin'ny vahoaka. Mety am-bava no anaovana izany. mivantana; mety araka izay fahita ankapobeny tamin'izany koa anefa: nandray ny hafatra avy tamin'Andriarnanitra ny mpaminany ka nandrakitra izany an-tsoratra.

Hazavain'Andriamanitra amin'i Mosesy koa izay azony (Mosesy) andrandraina avy amin'ny fihaonana amin'i Farao. Mampitandrina azy Izy fa hahery vaika sy haharitra ny fifanandrinana. Indroa Andriamanitra no nanantitrantitra tamin'i Mosesy fa ho mafy hatoka sy hanamafy ny fony i Farao (Eks. 4:21; Eks. 7:3). Ho tsara fiafara anefa ny tantara, satria "ho fantatry ny Egyptiana fa Izaho no Jehovah." - Eks. 7:5. Izany hoe, homem-boninahitra Andriamanitra na dia eo anivon'ny fikorontanana izay hiseho aza.

Tsy nanana fialan-tsiny azony nambara intsony i Mosesy mba tsy hanaovany ny asa niantsoan'Andriamanitra azy. Inona ny fialan-tsiny mely ataontsika mba hidifiana amin'izay zavatra fantatsika fa tian'Andriamanitra hataontsika?

FIANARANA FANAMPINY

Vakio "Ny loza tany Egipta", ao amin'ny PM, tt. 243-250 (ed. 2014).

Jereo ny firosoan'ny toe-javatra ho amin'ny ratsy kokoa ho an'i Mosesy sy ny olony taorian'ny nanatonan'i Mosesy voalohany an'l Farao.

"Rehefa nahazo porofo marina ny mpanjaka, dia nahiany ho nikomy sy nandao ny asany nampanaovina azy ny zanak'i Isiraely. Tsy inona izany tetika izany, hoy ny fiheverany, fa vokatry ny fahalainany, noho izany dia nataony izay tsy hananany fotoana hanomanana izany teti-dratsy izany. Avy hatrany dia namoaka didy izy mba hanamafisana ny gadrany sy hamongorana ny ao anatiny rehefa mety ho fanahim-pitadiavana fahaleovan-tena. Androtr'iny ihany dia nisy baiko nomena hahatonga ny fanompoany vao mainka ho mafy sy manahirana. Fampiasa nahazatra tamin'ny fanaovan-trano ny biriky nahahy tamin'ny hainandro. Mpanompo hebreo marobe no niasa tamin'ny fanaovana azy. Natao tamin'ny biriky ireny, voalalotra vato voapaika ny eo ivelan'ny rindrin'ireo tranobe tsara tarehy. Ampifangaroina amin'ny tanimanga anaovam-biriky ny mololo mba hiraikitra kokoa, ary be dia be ny mololo nilaina tamin'izany. Nandidy anefa ny mpanjaka mba tsy homena mololo intsony ny mpanao biriky, ka dia izy ihany no handeha hanangona, kanefa ny isan'ny biriky fanaony teo aloha dia mbola hataony ihany.

Nahareraka ny fon'ny olon'i Isiraely izany didy navoaka izany. Noho ny didin'ny mpanjaka anefa dia niely eran'ny tany Egipta rehetra ny olona mba hifako vodivary mba ho solon'ny mololo, nefa tsy nahavita ny isan'ny biriky teo aloha izy. Noho ny baikon ireo mpampiasa egiptianina dia nokapohina mafy ny mpifehin'ny zanak'i Isiraely ka lasa nitaraina tamin'i Farao." - PM, ed. 2014, tt. 244, 245.

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

1. Eritrereto ny fotoana iray teo amin'ny fialnanao izay nanekenao ny antson' Andriamanitra nefa tsy nizotra araka ny tokony ho izy ny toe-javatra na koa ratsy fanombohana. Inona ny lesona nianaranao avy tamin'izany fanandramana izany rehefa nandeha ny fotoana?

2. Lazao amin'ny hafa ny fomba nidiran'Andriamanitra an-tsehatra teo amin'ny fiainanao tamin'ny fotoana nangatahanao ny fanampiany na tamin'ny fotoana tsy nanampoizanao izany. Ahoana no hahafahantsika mino ny fahatsaran Andriamanitra amin'ny fotoana isian'ny toe-javatra ratsy, eny na dia ho an'ireo izay matoky an'i Jehovah aza?

3. Inona no holazainao amin'ny olona iray izay milaza hoe: "Tsy fantatro Jehovah", raha toa io olona io manambara izany toy ny zava-misy tsotra eo amin'ny fiainany fa tsy ho fihaikana tsy akory? Inona no azonao atao hanampiana azy "hahafantatra an'i Jehovah" sy hanazavana aminy ny maha-zava-dehibe ny hahafantarany an'Andriamanitra?

Fizarana I: Fijerena Ankapobeny

Tsianjery: Eksodosy 5:1, 2

Ireo Hodinihina: Eksodosy 5:1–7:7

Fampidirana: Niova tampoka ny toe-draharahan’i Israely. Nampanantena Andriamanitra fa hitarika ny olony hiala an’i Egypta Izy, nefa vao maino niharatsy ny fiainany. Nitaky zavatra tsy mitombina tamin’izy ireo i Farao. Ankoatra izany, nandà tsy hamela ny Israelita handeha hivavaka amin’Andriamaniny izy. Tena ratsy ny toe-draharaha ka ny Israelita dia “tsy nihaino” an’i Mosesy “noho ny fahakiviany sy ny asa mafy” (Eksodosy 6:9, NIV). Kanefa, nasain’Andriamanitra niteny tamin’i Farao indray i Mosesy. Nefa nanohitra indroa ny didin’Andriamanitra i Mosesy: “ ‘Nahoana no hihaino ahy i Farao’ ” (Eksodosy 6:12, 30, NIV) satria na ny Israelita aza tsy mihaino ny teniko? Ary “ ‘Izaho tsy mahay miteny!’ ” (Eksodosy 6:12, NLT).

Misy fifampiresahana samihafa ao amin’ity fizarana amin’ny bokin’ny Eksodosy ity (Eksodosy 5:1–7:7). Ireo fihaonana na fifampiresahana teo amin’ireo olona sy vondron’olona samihafa dia nanomana ny sehatra ho amin’ny fampisehoana lehibe ny voninahitr’Andriamanitra, toy izao manaraka izao:

• Mosesy sy Arona niresaka tamin’i Farao (Eksodosy 5:1–5).

• Farao niresaka tamin’ireo mpanentana mpiasa sy ireo mpifehy Israelita (Eksodosy 5:6–9).

• Ireo mpanentana mpiasa sy ireo mpifehy Israelita niresaka tamin’ny vahoaka (Eksodosy 5:10–14).

• Ireo mpifehy Israelita niresaka tamin’i Farao (Eksodosy 5:15–18).

• Ireo mpifehy Israelita niresaka tamin’i Mosesy sy Arona (Eksodosy 5:19–21).

• Mosesy niresaka tamin’ny Tompo (Eksodosy 5:22–6:8).

• Mosesy niresaka tamin’ny vahoaka (Eksodosy 6:9).

• Ny Tompo niresaka tamin’i Mosesy (Eksodosy 6:10–12).

Ireo fifampiresahana ireo dia narahina fanambarana nataon’ny Tompo tamin’i Mosesy sy Arona (Eksodosy 6:13, 26, 27). Eo anelanelan’ireo fanambarana ireo dia nisy ny tantaran’ny fianakavian’i Mosesy sy Arona (Eksodosy 6:14–25). Dia, indray, ny fifampiresahana teo amin’i Mosesy sy ny Tompo dia voarakitra ho fampidirana ny loza 10 (Eksodosy 6:28–7:5). Ao amin’ny tapany farany amin’ity fizarana ity, ny fankatoavan’i Mosesy sy Arona dia nasiana tsindry tsara, satria nanao izay rehetra nodidian’ny Tompo azy ireo izy ireo (Eksodosy 7:6). Miaraka amin’izany fankatoavana izany, dia voalaza ny taonan’izy ireo: Mosesy dia 80 taona ary Arona, 83 taona (Eksodosy 7:7).

Afaka mamintina isika fa tsy misy fialana amin’ny fanompoana an’Andriamanitra. Mila ny olon-drehetra Izy mba hiara-miasa akaiky Aminy mba hampandrosoana ny asany: tanora sy antitra, lahy sy vavy, ankizy sy olon-dehibe, afaka sy andevo, manan-karena sy mahantra, manam-pahaizana sy tsy manam-pahaizana, olona manana toerana ambony sy mpiasa tsotra. Ny tsirairay dia afaka manao ny anjarany, ary miaraka isika dia afaka manatanteraka ny iraka n’Andriamanitra ho antsika.

Lohan-kevitra lesona

Na dia nilaza "tsia" mazava aza i Farao tamin'ny fitakian'Andriamanitra hoe " 'aleo handeha ny oloko,' " dia manomana lalana hivoahana ho an'ny olony Andriamanitra. Na izany aza, very finoana ny olona. Na i Mosesy aza dia niady hevitra tamin'Andriamanitra, nanontany hoe nahoana no ratsy kokoa ny zava-drehetra: " 'Nahoana ... no nitondra fahoriana tamin'ity olona ity ianao? Izany ve no antony nandefasanao ahy?' " (Eksodosy 5:22, NIV). Ny anton'ireo fanontaniana sarotra ireo dia ny hoe, rehefa avy tamin'ny fihaonana mivantana voalohany tamin'i Farao, dia nanjary sarotra kokoa ny zava-drehetra, ary niharatsy ny fiainan'ny Israelita. Tsy nampoizin'i Mosesy na ny Israelita izany olana izany. Nampoiziny fa haingana ny famotsorana azy ireo tamin'ny fanandevozana satria Andriamaniny dia Ilay Mpahary mahery izay afaka manao zavatra tsy vitan'olon-kafa. Fahadisoam-panantenana mahatsiravina tokoa! Na izany aza, manomana ny sehatra famotsorana Andriamanitra ary manomana an'i Mosesy sy Arona ho amin'ny fifanandrinana vaovao amin'ny mpanjaka.

Fizarana II: Fanehoan-kevitra

Ny andininy an-tsoratra dia mametraka ny sehatra ho an'ny tantara izay hivoaka.

Miditra i Mosesy, izay, rehefa afaka 40 taona tsy tany Egypta, dia niditra indray tao amin'ny lapan'i Farao (tamin'ny taona 1450 talohan'i Kristy). Nitsidika an'i Farao Thutmose III i Mosesy sy Arona ary niady hevitra taminy momba ny didin'Andriamanitra hoe: " 'Avelao handeha ny oloko, mba hanompo Ahy' " (Eksodosy 7:16, NIV). Nandà tsy hanaiky ny fisian'ny Tompo na ny fahefany i Farao. Nieritreritra ny tenany ho andriamanitra izy, nanompo andriamanitra maro noforonin'olombelona, ary tsy te hanaiky ny fangatahan'Andriamanitra velona an'ny Hebreo. Ny valinteniny miavonavona dia mamaritra ny fahefan'i Egypta ho kolontsaina jentilisa materialista izay manompo ny andriamaniny manokana amin'ny endrika sampy. Mandà ny fiandrianan'Andriamanitra i Farao ary manohitra ny fisiany mihitsy: " 'Iza moa Jehovah, no hankatoavako ny feony hamoaka an'i Israely? Tsy fantatro Jehovah, ary tsy havelako handeha i Israely' "; " 'Nahoana ianareo no maka [ara-bakiteny, mamela handeha malalaka] ny olona hiala amin'ny asany? ... ary ... mampiala sasatra [Hebreo: shabat] azy ireo amin'ny asany' " (Eksodosy 5:2, 4, 5, NKJV)? Ny teny Hebreo ho an'i Egypta dia mitsrayim, izay midika hoe tany misy "tsindry roa", manondro ny fanandevozana mafy sy ny fihazonana fahefana mba handidy, hitondra, ary hilaza amin'ny hafa izay tokony hatao.

Amin'ny valinteniny amin'ny fitakian'ny Tompo, i Farao dia nilaza fa i Mosesy sy Arona dia te hampitsahatra ny asan'ny Israelita sy hampiala sasatra azy ireo amin'ny asany. Ny teny Hebreo shabat dia manondro ny fitsaharana Sabata, araka ny mpandika teny jiosy sy kristianina sasany. Ny andian-teny hoe "miala sasatra amin'ny" asa dia hita amin'ny toerana iray hafa ihany, dia ao amin'ny Genesisy 2:2, 3 (niverina indroa). Mahaliana fa tsy manaiky ny fangatahan'i Mosesy sy Arona hanafaka (avy amin'ny para', "hamela handeha" na "hamela malalaka") ny olona i Farao. (Mahaliana fa ny matoanteny para' dia manana, amin'ny Hebreo, konsonanta mitovy amin'ny teny "farao", ka ao ambadiky ny valinten'ny mpanjaka dia mety misy lalao teny: "Nahoana ianareo no mihetsika toy ny Farao amin'ny fanafahana ny olona amin'ny asany?")

Mpanjaka Thutmose III dia 2 taona fony izy napetraky ny mpisorona teo amin'ny seza fiandrianan'i Egypta, taorian'ny nahafatesan'ny rainy Thutmose II, tamin'ny 1504 talohan'i Kristy. Ny fiakaran'i Thutmose teo amin'ny seza fiandrianana dia azo inoana fa natao mba hisorohana an'i Mosesy tsy ho lasa mpanjaka. Tamin'izany fotoana izany, i Mosesy, zanakalahy natsangan'i Farao Hatshepsut, dia 26 taona. Thutmose III dia mpiara-manjaka tamin'ny renikeliny Hatshepsut hatramin'ny 1482 talohan'i Kristy, fony izy maty. Tamin'ny fotoana nahafatesany, i Mosesy dia tany Midiana. Thutmose III dia 24 taona fony izy nanomboka ny fanjakana irery. Nofoanany saika ny tsangambato sy sarivongana rehetra misy ny anaran'i Hatshepsut na ny sariny ary fantatra ihany koa amin'ny fampielezan-kevitra ara-miaramila nahomby nataony. Izy dia heverina ho mpanjaka miaramila lehibe indrindra tany Egypta fahiny. Mpanorina miavaka ihany koa izy. Tamin'ny 1450 talohan'i Kristy, tamin'ny fotoan'ny Eksodosy, dia 56 taona izy.

Fanekempihavanan’Andriamanitra

Alohan'ny hitondran'Andriamanitra ny Israelita hiala an'i Egypta, dia manome toky azy ireo Izy fa hanatanteraka ny fanekena nataony tamin'i Abrahama, Isaka, ary Jakoba. Nampanantena ny razamben'izy ireo Izy fa " 'hanome azy ireo ny tany Kanana' " (Eksodosy 6:4, NKJV), araka ny voalaza ao amin'ny Genesisy 12:7 sy Genesisy 17:8. Mahatsiaro izany fanekena izany Andriamanitra, ary satria tonga ny fotoana feno, dia handroso ny zavatra ankehitriny. Hiditra an-tsehatra ho an'ny olony Izy. Mamporisika an'i Mosesy ny Tompo mba hanambara mafy orina amin'ny olony fa ho tanteraka tokoa ny teniny. Ho tanteraka ny teniny. Ity toky vaovao ity dia voarakitra ao amin'ny andalan-tsoratra masina lehibe ao amin'ny Eksodosy 6:6–8.

Manomboka amin'ny fanambarana manetriketrika momba ny famantarana ny tena Andriamanitra Izy: " 'Izaho no Tompo.' " Amin'ity fomban-pamantarana ity, izay averina in-15 ao amin'ny Eksodosy, indrindra ao amin'ny fizarana momba ny loza (Eksodosy 6:2, 6, 7, 8, 29; Eksodosy 7:5, 17; Eksodosy 10:2; Eksodosy 12:12; Eksodosy 14:4, 18; Eksodosy 15:26; Eksodosy 16:12; Eksodosy 29:46; Eksodosy 31:13), dia manambara ny fifandraisany akaiky sy ny fikarakarany amim-pitiavana ny olony ny Tompo. Ho fantatry ny Israelita sy ny Egyptiana izany fifandraisana sy fikarakarana izany. Hanafaka ny olony Izy araka ny nampanantenainy ary hanafaka azy ireo amin'ny fanandevozana Egyptiana.

Manantitrantitra hetsika fanavotana efatra samihafa ho an'ny olony ny Tompo ary mampanantena ara-dalàna ireto manaraka ireto:

• "Hamoaka anareo [endrika hiphil amin'ny yatsa' midika hoe "mampivoaka"] hiala amin'ny famotsoran-joga Egyptiana Aho."

• "Hanafaka [endrika hiphil amin'ny natsal midika hoe "mamotsotra," "misambotra," "manafaka," "mamono"] anareo tsy ho andevon'izy ireo Aho."

• "Hividy [ ga'al ] anareo amin'ny sandry mivelatra sy amin'ny asa fitsarana mahery Aho."

• "Horaisiko [ laqakh ] ho oloko manokana ianareo, ary Ho [ hayah ] Andriamanitrareo Aho."

Ireo fampanantenana ireo dia miafara amin'ny fomban'ny fanekena izay manasongadina ny fifandraisana akaiky sy ny firaisankina feno fitiavana eo amin'ny Tompo sy ny olony. Ity fifandraisana ity no fanatanterahana ny fampanantenan'Andriamanitra tamin'i Abrahama (Genesisy 17:7, 8). (Ao amin'ny Litorjia Paska jiosy Seder, ity andalan-teny ara-baiboly ity dia manana anjara toerana lehibe, izay asehon'ny kaopy efatra izay sotroin'ireo mankalaza ity asa famotsorana ity avy amin'ny fanandevozana Egyptiana.)

Avy eo, voalohany ao amin'ny bokin'ny Eksodosy, ny Tompo dia nanambara fa "ianareo," midika hoe ny Israelita, dia " ' 'ho fantatrareo fa Izaho no Tompo Andriamanitrareo' " (Eksodosy 6:7, NKJV). Taloha, ny Tompo hatrany no nahafantatra ny fampahoriana, ny fijaliana, ary ny fahorian'ny olony, fa ankehitriny kosa ny olony dia "hahafantatra" ny Andriamaniny.

Nampiana fampanantenana roa hafa ny Tompo: (1) " 'Hitondra anareo ho any amin'ny tany izay nianianako tamin'ny tanana miakatra ho an'i Abrahama, ho an'i Isaka ary ho an'i Jakoba Aho' " (Eksodosy 6:8, NIV); ary (2) " 'Homeko anareo ho lovanareo izany' " (Eksodosy 6:8, NIV). Ny famerimberenana mihantsana amin'ny "Izaho" avy amin'Andriamanitra dia antoka mazava fa ho tanteraka ny Tenin'Andriamanitra. In-efatra ao amin'ny Eksodosy 6:2–8, miseho ny fomban'ny famantarana " 'Izaho no Tompo' ". Ity andian-teny ity dia miseho eo am-piandohana sy eo amin'ny faran'ity andalan-teny ity ho toy ny inclusio, na rafitra elo (Eksodosy 6:2, 8), ary koa amin'ny toerana roa fanampiny ao amin'ny Eksodosy 6:6, 7.

Tena mahatsiravina ny fihetsiky ny Israelita, araka ny andininy faha-9. Niresaka tamin’ny Israelita i Mosesy, saingy kivy be izy ireo ka tsy nihaino ny teny fampaherezan’ny Tompo. Na izany aza, hiseho amin’ny fahafenoany ny asa famonjen’Andriamanitra.

Fizarana III: Fampiharana amin'ny Fiainana

1.

Inona no lesona azonao tsoahina avy amin’ny fifampiresahan’i Mosesy misokatra be, saika mifanatrika, tamin’ny Tompo? Ahoana no fiantraikan’izany amin’ny dianao manokana miaraka amin’ny Tompo? Ahoana no ahafahantsika mifampiresaka aminy ny eritreritsika, ny fihetseham-pontsika, ary ny faniriantsika lalina amin’ny fomba tso-po? Ahoana no ahafahantsika miresaka aminy momba ny fihetseham-po ratsy, toy ny fahadisoam-panantenana, ny fahasosorana, ny fahasosorana, ny fankahalana, ny fialonana, ary ny fahatezerana?

2.

Tsy mino ny lahatra na ny filazana mialoha isika. Tsy mino ny vintana na ny tsipelina ihany koa isika. Mino ny fitarihan’Andriamanitra azo itokisana isika rehefa mangataka Aminy amim-pahatsorana sy amim-pahamarinana. Ahoana no ahafahantsika mianatra mitoky bebe kokoa amin’Andriamanitra sy miankina tanteraka amin’ny fitarihany?

3.

Tsy miantso antsika ho mahomby Andriamanitra; miantso antsika ho mahatoky Izy. Mila mahatoky amin’ny antsony isika mba hanao izay ilaina mba ho vavolombelony tsara amin’ny dingana rehetra amin’ny fitomboana misy antsika. Ny fahombiazantsika sy ny fanambinana dia miankina Aminy. Ahoana no ahafahanao, tsy mifanatrika, manampy sy mitarika ny hafa hahita ny tanan’Andriamanitra sy ny fitsabahan’izy ireo eo amin’ny fiainany?

4.

Manana anjara toerana lehibe ao amin’ny faminaniana ao amin’ny Baiboly i Egypta. Inona avy ireo zava-misy amin’izao vanim-potoana aorian’ny maoderina sy maoderina indrindra izao no entin’ny tandindon’i Egypta manatrika antsika sy ifaneraserantsika?

5.

Nahoana no matetika tsy tanteraka ny fanantenantsika ny fitsabahan’Andriamanitra sy ny asany? Nahoana Izy no matetika mihetsika rehefa potipotika avokoa ny fanantenana rehetra?