MPANDOVA NY TENY FIKASANA, MPIFATOTRA MANANA NY FANAΝΤΕΝΑΝΑ

Hodinihina mandritra ny herinandro:

Gen. 3:17-24; Deo. 6:3; Jos. 13:1-7; Heb. 12:28; Lev. 25:1-5, 8-13; Ezek. 37:14,25.

Tsianjery

"Miverena ho amin'ny fiarovana mafy, hianareo mpifatotra manana ny fanantenana! Anio no hanambarako hoe: Hanonitra roa heny ho anao Aho." - Zak. 9:12

Ahitana lisitra lava misy ny fari-tany mamaritra ireo tany nozaraina tamin'ireo fokon'ny Isiraely ny Jos. 13-21. Mety tsy hitan'ny mpamaky moderina loatra izay hevitr'ireo lisitra ireo sy ny lanjany, kanefa miorina amin'ny fahatakarana ara-teolojia mikasika ny Tany Nampanantenaina izany. fahatakarana izay manan-danja ho antsika ankehitriny. Amin'ny alalan'ireo lisitra ireo no nanirian'Andriamanitra hampianatra ny Isiraelita fa tsy nofy fa tena zava-misy ilay tany. Nampanantenaina azy ireo tamin'ny fomba azo notsapain-tanana izany nefa tsy maintsy manao izay hahatanteraka io teny fikasana io izy ireo ka miasa ho an'izany.

Izany hoe, hanome azy ireo ny tany ho lovany tokoa Andriamanitra, fanomezana izany, ho fanatanterahana ny Fampanantenany tamin'ny razan'izy ireo. "Indro, efa natolotro eo anoloanareo ny tany, idiro ka lovao ny tany izay efa nianianan'i Jehovah tamin'ny razanareo, Abrahama sy Isaka ary Jakoba, homena azy sy ny taranany mandimby azy." - Deo. 1:8. Nanana ny anjara asany nifandraika tamin'izany koa anefa izy ireo.

Hojerentsika amin'ity herinandro ity ny sasantsasany amin'ireo fomba fijery ara-teolojia mifandraika amin'ny Tany Nampanantenaina sy ny heviny ara-panahy ho an'ireo izay mitaky ny teny fikasana rehetra ao amin'i Jesosy.

EDENA SY KANANA

Vakio ny Gen. 2:15 sy ny Gen. 3:17-24. Inona avy ny vokatry ny Fahalavoana, raha ny toeram-ponenan'ireo mpivady voalohany no resahina?

Namponina an'i Adama sy i Eva tao anatin'ny tontolo tonga lafatra Andriamanitra tamin'ny Famoronana; tontolo iray feno harena sy fahatsaran-tarehy izany. Tao anatin'ny toeram-ponenana iray maha-te ho tia izay nanome azy ny zavatra nilainy ara-batana rehetra no nihaonan'ireo mpivady voalohany tamin'ilay Mpamorona azy. Ankoatra ny teny niloaka avy teo am-bavan'Andriamanitra, dia ny sahan'i Edena koa no ivon-toerana iray nianaran'i Adama sy i Eva lesona ary nandraisany fahalalana manan-danja mikasika ny toetran Andriamanitra sy ny fiainana nokasainy hiainan'izy ireo. Araka izany. rehefa notapahin'izy ireo ilay fifandraisam-pitokisana tamin'ny Mpamorona azy, dia niova koa ny fifandraisany tamin'ny sahan'i Edena: tsy maintsy niala tao amin'ilay saha izy ireo mba ho fanehoana mivantana izany fifandralsana tapaka izany. Verin'izy ireo ilay faritany izay nomen'Andriamanitra azy. Araka izany, dia tonga tandindona maneho ny fiainana be dia be ny sahan'i Edena, ary ho hitantsika indray izany sary izany ao anatin'ny lohahevitry ny Tany Nampanantenaina.

Ahoana ny fomba fahitan'ireo patriarka ny teny fikasana momba ny fany? (Jereo ny Gen. 13:14,15; Gen. 26:3,24; Gen. 28:13). Araka ny hevitrao, midika inona amin'ny maha-Advantista antsika ny hoe velona amin'ny maha-mpandova ny teny fikasana (Heb. 6:11-15)?

Rehefa tonga tao amin'ny tany izay nasehon'Andriamanitra azy i Abrahama, dia nanjary Tany Nampanantenaina ho azy sy ireo taranany tamin'ny alalan'ny finoana io firenena io. Nandritra ny 400 taona no nitoeran'io tany io ho Tany Nampanantenaina. Tsy ireo patriarka no tena tompon'ny tany ka tsy azony natolotra ho lovan'ireo taranany izany. An'Andriamanitra izany, tahaka ny maha-Azy ny sahan'i Edena. Tahaka an'i Adama sy i Eva izay tsy nanao na inona na inona mba hananany zo honina tao amin'ny saha Edena, ny Isiraely koa dia tsy nanao na inona na inona mba hahatonga azy ireo ho mendrika ny tany Kanana. Fanomezana avy amin'Andriamanitra araka ny nahim-pony ny Tany Nampanantenaina. Tsy nanan-jo hahatonga azy ho tompon-tany ny zanak'Isiraely (Deo. 9:4-6), fa noho ny fahasoavan'Andriamanitra irery ihany no nahazoan'izy ireo izany.

Mpandova ny teny fikasana ireo patriarka mandra-pahatanterak'izany. Isika kosa, amin'ny maha mpanara-dia an'i Kristy antsika, dia efa nandova teny fikasana tsara lavitra (Heb. 8:6) izay ho tanteraka raha toa isika "hanahaka ireo mandova araka ny teny fikasana amin'ny finoana sy ny faharetana." - Heb. 6:12.

NY TANY AMIN'NY MAHA FANOMEZANA AZY

Vakio ny Eks. 3:8; Lev. 20:22; Lev. 25:23; Nom. 13:27: Deo. 4:1,25,26; Deo. 6:3 ary ny Sal. 24:1. Inona ny fifandraisana manokana nisy teo amin Andriamanitra sy ny Isiraely ary ny Tany Nampanantenaina?

Raha jerena amin'ny fomba tsotra indrindra, dia mamaritra ny maha-izy ny firenena iray ny tany. Sady manondro ny misy ilay firenena izany no mamaritra koa ny asa ataony sy ny fomba fiainany. Tsy nanana fototra niaviana ireo andevo ary tsy nanana ny taniny manokana; olon-kafa no nisitraka ny vokatry ny asany. Nidika ho fahalalahana ny fananana tany. Nisy fifandraisana lehibe tamin'ny fonenan'ireo vahoaka voafidy teo amin'ilay tany ny maha-izy azy ireo.

Nisy fifandraisana manokana teo amin'Andriamanitra sy ny Isiraely ary ny tany. Noraisin'ny Isiraely amin'ny maha-fanomezana avy amin'Andriamanitra azy ny tany fa tsy zo tsy azo foanana tsy akory. An'ireo vahoaka voafidy ny tany raha toa izy ireo ka mitoetra hatrany ao anatin'ny fifandraisam-panekena amin'i Jehovah sy manaja ireo fitsipiky ny fanekena. Raha lazaina amin'ny teny hafa, dia tsy afaka ny hahazo ny tany sy ireo fitahiana ao aminy izy ireo raha tsy noho ny fitahian'Andriamanitra.

Etsy ankilan'izany, dia azo heverina fa fitaovana iray nahafahan'ny Isiraely nahatakatra ny momba an'Andriamanitra bebe kokoa ny tany. Nampahatsiahy azy ireo an'ilay Andriamanitra mahatoky sy mihazona ny teny nomeny ary mendri-pitokisana ny fonenana tao amin'ilay tany. Samy tsy nisy na ny tany na ny Isiraely raha tsy noho ny sitrapon'Andriamanitra izay Loharanon'ny fiainany sy fototra iorenan'ny fisiany. Raha mbola tany Egypta ny Isiraelita, dia ny reniranon'i Neily sy ny rafitra fitarihan-drano tao ary ny asa mafy no nahazoana ny vokatra nilainy mba hivelomana. Tsy tahaka izany kosa tao Kanana. Niantehitra tamin'ny orana izy ireo mba hahavokatra be ny voliny; Andriamanitra irery ihany anefa no afaka mifehy ny toetrandro. Araka izany, dia ny tany no nampahatsiahy ny Isiraely fa niantehitra mandrakariva tamin'Andriamanitra izy ireo.

Na dia nandray ny tany amin'ny maha fanomezana avy amin'i Jehovah azy aza ny Isiraely, dia Andriamanitra ihany no tena Tompon'izany raha ny marina. Amin'ny maha Tompon'ny tany rehetra Azy (Sal. 24:1), dia zony ny hanolotra izany ho an'ny Isiraely na ny haka izany amin'izy amin' ireo. Raha Andriamanitra no Tompon'ny tany, dia vahiny sy mpivahiny izany ny Isiraelita sy ny olombelona rehetra. Toy izao izany raha lazaina amin'ny fomba fiteny moderina: vahinin'Andriamanitra mandritra ny fotoana maharitra eto amin'ity tany ity isika rehetra.

Raha jerena ny 1 Pet. 2:11 sy ny Heb. 11:9-13, midika inona ho anao manokana ny maha vahiny sy mpivahiny miandry fatratra ilay tanana izay Andriamanitra mihitsy no Tompo-marika sy Mpanao azy?

Vakio ny Eks. 3:8; Lev. 20:22; Lev. 25:23; Nom. 13:27: Deo. 4:1,25,26; Deo. 6:3 ary ny Sal. 24:1. Inona ny fifandraisana manokana nisy teo amin Andriamanitra sy ny Isiraely ary ny Tany Nampanantenaina?

Raha jerena amin'ny fomba tsotra indrindra, dia mamaritra ny maha-izy ny firenena iray ny tany. Sady manondro ny misy ilay firenena izany no mamaritra koa ny asa ataony sy ny fomba fiainany. Tsy nanana fototra niaviana ireo andevo ary tsy nanana ny taniny manokana; olon-kafa no nisitraka ny vokatry ny asany. Nidika ho fahalalahana ny fananana tany. Nisy fifandraisana lehibe tamin'ny fonenan'ireo vahoaka voafidy teo amin'ilay tany ny maha-izy azy ireo.

Nisy fifandraisana manokana teo amin'Andriamanitra sy ny Isiraely ary ny tany. Noraisin'ny Isiraely amin'ny maha-fanomezana avy amin'Andriamanitra azy ny tany fa tsy zo tsy azo foanana tsy akory. An'ireo vahoaka voafidy ny tany raha toa izy ireo ka mitoetra hatrany ao anatin'ny fifandraisam-panekena amin'i Jehovah sy manaja ireo fitsipiky ny fanekena. Raha lazaina amin'ny teny hafa, dia tsy afaka ny hahazo ny tany sy ireo fitahiana ao aminy izy ireo raha tsy noho ny fitahian'Andriamanitra.

Etsy ankilan'izany, dia azo heverina fa fitaovana iray nahafahan'ny Isiraely nahatakatra ny momba an'Andriamanitra bebe kokoa ny tany. Nampahatsiahy azy ireo an'ilay Andriamanitra mahatoky sy mihazona ny teny nomeny ary mendri-pitokisana ny fonenana tao amin'ilay tany. Samy tsy nisy na ny tany na ny Isiraely raha tsy noho ny sitrapon'Andriamanitra izay Loharanon'ny fiainany sy fototra iorenan'ny fisiany. Raha mbola tany Egypta ny Isiraelita, dia ny reniranon'i Neily sy ny rafitra fitarihan-drano tao ary ny asa mafy no nahazoana ny vokatra nilainy mba hivelomana. Tsy tahaka izany kosa tao Kanana. Niantehitra tamin'ny orana izy ireo mba hahavokatra be ny voliny; Andriamanitra irery ihany anefa no afaka mifehy ny toetrandro. Araka izany, dia ny tany no nampahatsiahy ny Isiraely fa niantehitra mandrakariva tamin'Andriamanitra izy ireo.

Na dia nandray ny tany amin'ny maha fanomezana avy amin'i Jehovah azy aza ny Isiraely, dia Andriamanitra ihany no tena Tompon'izany raha ny marina. Amin'ny maha Tompon'ny tany rehetra Azy (Sal. 24:1), dia zony ny hanolotra izany ho an'ny Isiraely na ny haka izany amin'izy amin' ireo. Raha Andriamanitra no Tompon'ny tany, dia vahiny sy mpivahiny izany ny Isiraelita sy ny olombelona rehetra. Toy izao izany raha lazaina amin'ny fomba fiteny moderina: vahinin'Andriamanitra mandritra ny fotoana maharitra eto amin'ity tany ity isika rehetra.

Raha jerena ny 1 Pet. 2:11 sy ny Heb. 11:9-13, midika inona ho anao manokana ny maha vahiny sy mpivahiny miandry fatratra ilay tanana izay Andriamanitra mihitsy no Tompo-marika sy Mpanao azy?

FIHAIKANA TEO AMIN'ILAY TANY

Vakio ny Jos. 13:1-7. Na dia fanomezana avy amin' Andriamanitra aza ny tany Kanana, inona ireo fihaikana teo anatrehan'ny fakana izany?

Satria andevo nandritra ny taonjato maro ny Isiraelita, dia tsy nanana fahaiza-manao ara-tafika ampy mba hakana ny tany izy ireo. Na ireo Egyptianina izay nampanompo azy aza anefa dia tsy nahavita nisahana manontolo ny fifehezana io tany io nandritra ny fotoana naharitra, kanefa izy ireo nanana fahaiza-manao sy fitaovana ara-tafika ampy. Tsy mbola nandresy tanteraka an'i Kanana ireo Egyptianina noho ireo tanana mimandany sarotra anihina. Izao dia firenena iray nandevozina teo aloha no asaina maka ny tany izay tsy hain'ny tompon'izy ireo teo aloha nofehezina. Raha ho azon'ireo izany tany izany, dia noho ny fahasoavan'Andriamanitra irery ihany fa tsy noho ny ezaka ataony manokana.

Miresaka momba ny fizarana ny tany amin'ireo foko samy hafan'ny Isiraely ny Jos. 13 hatramin'ny toko faha-21. Izany fizarana ny tany izany dia milaza amin'ny Isiraely ny faritany notendrena ho azy ireo sy ireo tany mbola tokony halainy ho azy koa. Azon'ny Isiraelita atao izao ny hiaina amim-pilaminana eo amin'ny tany izay efa nomen Andriamanitra ho lovan'izy ireo. Izy ireo no nomena zo ara-dalána honina eo amin'ilay tany, saingy Andriamanitra no tena tompon'izany. Tsy maintsy mifanandrify amin'ny fanapahan-kevitr Andriamanitra kosa ny valintenin'ny olombelona. Asehon'ny tapany voalohany amin'ny bokin'i Josoa ny fomba nanomezan'Andriamanitra ny tany tamin'ny nandroahany ireo Kananita; ny tapany faharoa indray dia mitatitra ny fomba nakan'ny Isiraely ny tany tamin'ny alalan'ny fonenan'izy ireo tao.

Maneho an-tsary ny famonjena antsika izany dingana samihafan'ny fakana ny tany Kanana izany. Tahaka ny Isiraely dia tsy mahay manao na inona na inona mba hahazoam-pamonjena isika (Efes. 2:8,9). Fanomezana izany, tahaka ilay tany izay fanomezan Andriamanitra ho an'ny Isiraely araka ny fifandraisan'izy ireo Aminy izay miorina amin'ny fanekena. Azo antoka fa tsy niorina tamin'ny fahamendrehan'izy ireo izany (jereo ny Deo. 9:5).

Mba hahafahan'ny Isiraelita mahazo tombontsoa avy amin'io fanomezan Andriamanitra io anefa, dia tsy maintsy noraisin'izy ireo ny andraikitra rehetra nifandraika tamin'ny fonenana teo amin'ny tany, tahaka antsika izay tsy maintsy mandalo amin'ny dingan'ny fanamasinana amin'ny alalan'ny fankatoavana amim-pitiavana ireo fitakiana mifandraika amin'ny maha-olom-pirenen'ny fanjakan Andriamanitra. Na dia zavatra tsy mitovy aza, dia misy teboka ifanakaikezany ihany eo amin'izy ireo, izay nomena ny tany noho ny fahasoavana, sy isika izay omena famonjena noho ny fahasoavana. Fanomezana mahatalanjona no natolotra antsika, kanefa mety ho verintsika izany raha toa isika manao tsirambina izany.

Ahoana no iatrehan'ny Kristianina ankehitriny ireo fihaikana sahala amin izay natrehin'ny Isiraelita tamin'ny fakana ny Tany Nampanantenaina? Jereo ny Fil. 2:12; Heb. 12:28.

NY JOBILY

Nanan-danja ho an'ny fisian'ny Isiraely amin'ny maha vahoakan'Andriamanitra azy ireo ny tany ka tsy nozaraina indray mandeha ho an'olom-bitsy ihany izany, fa tsy tsy maintsy nozaraina isam-pirenena sy isam-poko ary isam-pianakaviana (Nom. 34:13-18) mba tsy hahatonga azy ho fananan'ny mpitarika vitsivitsy ihany.

Vakio ny Lev. 25:1-5, 8-13. Inona no tanjon'ny taona sabata sy ny jobily?

Tany Egypta, dia namoy mandrakariva ny taniny ny vahoaka ary tonga mpanompon'i Farao. Tsy tahaka izany kosa ny fikasan'Andriamanitra ho an'ny Isiraelita satria tiany izy ireo raha manana ny zony sy ny tombontsoany. Tsy nisy olon-kafa, ankoatra ny foko sy ny fianakaviana izay nomena ny tany hatrany am-boalohany, afaka naka izany ho an'ny tenany. Raha ny marina, araka ny drafitr'Andriamanitra, dia tsy natao hamidy amin'ny heviny ara-bakiteny mihitsy ny tany; azo natao ny nampanofa izany arakaraka ny tombambidiny izay niankina tamin'ny isan'ny taona tavela mandra-pahatonga ny jobily manaraka. Araka izany, ny havan'ny olona izay voatery "nivarotra" ny tanin-drazany dia nanana adidy ny hanavotra izany na dia tsy mbola tonga aza ny jobily (Lev. 25:25).

Manjary ahitana taratra ny toetran'Andriamanitra sy ny soatoaviny ny fizarana ny tany. Amin'ny maha-Raintsika any an-danitra Azy, dia iriny raha halala-tanana amin'ireo mahantra noho izy ny zanany ka hamela ny tanin'izy ireo hamelona azy ireny isaky ny taona fahafito. Ny taona sabata dia nampihatra ny fitsipika ao amin'ny didy momba ny Sabata amin'ny lafiny mivelatra kokoa. Tsy nanome tombambidy sy nampirisika ny filofosana amin'ny asa fotsiny ny fananana ny tany fa niantso koa ho amin'ny fanajana sy ny fanehoana halemem-panahy amin'ireo tojo olana ara-toe-karena.

Ny fitsipika mikasika ny fananan-tany dia nanome tombontsoa ny Isiraelita tsirairay ho afaka amin'ireo toe-javatra mampahory izay nolovainy na koa vokatry ny nataony, ka nahafahany nanao fiaingana vaovao teo amin'ny fiainany.

Raha ny marina, dia izany no tena ivon'ny filazantsara sy tanjona kendreny: ny hamafa ny fahasamihafana misy eo amin'ny mahantra sy ny manan-karena, ny mpampiasa sy ny mpiasa, ireo mahazo tombontsoa sy ireo fadiranovana, ka hametraka ny olona rehetra eo amin'ny toerana iray mitovy amin'ny alalan'ny fanekena fa ilaintsika tanteraka ny fahasoavan'Andriamanitra.

Indrisy anefa fa nataon'ny Isiraely tsirambina ny fitandremana ny fenitra napetrak' Andriamanitra ka tanteraka ireo fampitandremana momba ny fandroahana azy ireo hiala amin'ny tany taonjato vitsivitsy taty aoriana (2 Tant. 36:20,21).

Ahoana no ampahatsiahivan'ny fitsipika momba ny fizaran-tanin'ny Isiraelita sy ny Sabata fa mitovy isika rehetra eo imason' Andriamanitra? Ahoana no anampian'ny Sabata antsika hanao "tsia" manoloana ny fanararaotana sy ny fandrisihana tsy misy farany ny olona hamokatra sy hividy, tranga izay mahakasika ny flaraha-monina maro ankehitriny?

FAMPODIANA HO AMIN'NY TANY

Vakio ny Jer. 24:6; Jer. 31:16; Ezek. 11:17; Ezek. 28:25 ary ny Ezek. 37:14.25. Inona no teny fikasan Andriamanitra mikasika ny fiverenan'ny Isiraely any amin'ilay Tany Nampanantenaina, ary ahoana no nahatanterahan'izany?

Nandritra ny fotoam-pahababoana tany Babylona, dia tsy fanandramana maho-nena ihany no niainan'ny Isiraelita, ny tsy fananany tany izany. Hitan'izy ireo tamin' izany koa mantsy fa ny teny fikasana mikasika ny fifandraisany amin'Andriamanitra, na dia notanterahina tamin'ny alalan'ny fampanantenana azy ny tany aza, dia tsy niankina tamin'ny fitoeran'izy ireo tao amin'ilay tany na voafetran'izany. Rehefa niaiky ny fahotany sy nibebaka ary nitady an'i Jehovah tamin'ny fony rehetra ny Isiraelita, dia notanterahin'Andriamanitra indray ny teny fikasany, ka nampodiny ho any amin'ny taniny indray izy ireo ho fanehoana ny famerenana azy amin'ny laoniny. Izany hoe, mbola Andriamanitr'izy ireo hatrany Izy, na dia tsy tao amin'ilay tany aza izy ireo.

Na izany aza, misy fepetra ny teny fikasana mikasika ny fonenan'ny Isiraely mandrakizay eo amin'ny tany (Deo. 28:63,64; Jos. 23:13,15; 1 Mpanj. 9:7; 2 Mpanj 17:23; Jer. 12:10-12), tahaka izany koa ny teny fikasana ny amin'ny hampodiana azy ireo indray ho ao sy ny hanomezana azy fiadanana sy fahombiazana aorian'ny fahababoana. Eo ankilan'izany, ireo mpaminanin'ny TT dia nanondro ny famerenana amin'ny laoniny izay hataon'ny mpanjaka iray eo amin'ny seza fiandrianan'i Davida (Isa. 9:5,6; Zak. 9:9,16). Tanteraka io teny fikasana io teo amin'ny fiainan'i Jesosy Kristy sy ny fahafatesany ary ny fitsanganany tamin'ny maty. Ao Aminy no hahatanteraka ireo teny fikasana rehetra nomena ny Isiraely fahiny.

Tsy tononina mivantąna ny Tany Nampanantenaina ao amin'ny TV; ambara amintsika kosa fa efa tanteraka ao amin'i Jesosy Kristy sy amin'ny alalany ireo teny fikasan Andriamanitra (2 Kôr. 1:20; Röm. 15:8). Araka izany, noho ny amin'i Kristy, dia nomena heviny vaovao ny tany, ka nanjary tandindon'ny fitahiana ara-panahy izay irin'Andriamanitra homena ireo vahoakany mahatoky ety sy amin'izao fotoana izao (Efes. 2:6) ary rahatrizay.

Any amin'ny tany vaovao no ho fahatanterahana faratampon'ny teny fikasan' Andriamanitra momba ny fitsaharana, sy ny fiainana be dia be ary ny fiadanana eo amin'ny tany, tany vaovao izay tsy hisy fahotana sy ny vokany rehetra. Araka izany, ny fanantenantsika amin'ny maha-Kristianina antsika dia miorina amin'ny teny fikasan'i Kristy fa hiverina Izy ary hanorina ny fanjakany mandrakizay eo amin'ny tany izay havaozina indray aorian'ny arivo taona any an-danitra. Izany no ho fahatanterahana faratampon'ireo teny fikasana rehetra mikasika ny tany.

Vakio ny Jao. 14:1-3 sy ny Tit. 2:13 ary ny Apok. 21:1-3. Inona no fanantenana faratampony ho antsika ao amin'ireo toko sy andininy ireo, ary nahoana ny fahafatesan'i Jesosy no antoka ho an'ny fahatanterahan'izany fanantenana izany?

Fianarana fanampiny:

Vakio ny "Mifarana ny ady" ao amin'ny HM, tt. 699-706 (ed. 1983).

"Ho voavonjy mandrakizay isika rehefa hiditra eo amin'ireo vavahady mankao armin'ilay tanána. Dia hifaly isika satria voavonjy, voavonjy mandrakizay. Mandra-pahatonga izany anefa, dia ilaintsika ny hitandrina fatratra ny toromariky ny apostoly manao hoe: 'Koa na dia mbola misy teny fikasana fa hiditra any amin'ny fitsaharany aza isika, dia aoka isika hatahotra, fandrao mba misy eo aminareo toa tsy mahatratra izany.'- Heb. 4:1. Tsy nitondra ireo zanak'Isiraely tany amin'ny tanimboaloboka sy ny sahan'oliva tao arnin'ilay Tany Nampanantenaina ny fahafantaran'izy ireo ny tany Kanana sy ny fihirany ny hiran'i Kanana ary ny fifaliany teo am-pisaintsainana ny fidirana mankao. Tsy ho azy ireo marimarina tokoa ny tany raha tsy maka izany izy, manaja ireo fepetra, manana finoana velona an'Andriamanitra ary mandray ho an'ny tenany ireo teny fikasan'Andriamanitra." -YI, 17 Febroary 1898.

"Ao amin'ny Baiboly ny lovan'ny voavonjy dia atao hoe: 'taniny' - Heb. 11:14-16. Any Ilay Mpiandry ondrin'ny lanitra no mitarika ny andian'ondry ho eo amin'ny loharanon'ny ranon'aina. Mamoa isam-bolana ny hazon'aina, ary ny ravin'ny hazo dia ho fanasitranana ny firenena. Misy renirano mikoriana lalandava, tahaka ny vato kristaly, ary eo amin'ny andaniny roa dia misy hazo manofahofa ny raviny manalokaloka ny lalana namboarina ho an'ny navotan'i Jehovah. Ao ireo lohasaha midadasika dia misandratra ho havoana mahafinaritra, sy ireo tendrombohitr'Andriamanitra mampisondrotra irony tendrony mijoalajoala. Eo amin'ireo lohasaha mandry fahizay ireo, eny amoron'ireo rano velona no nahita fonenana ny vahoakan'Andriamanitra, izay efa ela no naha-mpivahiny sy mpirenireny azy." - HM, t. 702 (ed. 1983).

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

1. Saintsaino ny amin'ny Tany Nampanantenaina amin'ny maha tandindon'ny fiainana be dia be azy, izay nampanantenain'i Kristy an'ireo mpanara-dia Azy ao amin'ny Jao. 10:10. Ahoana no anehoan'ireo tombontsoan'ny fiainana ao amin'ny tany manan-karena iray ny fitahian'ny famonjena?

2. Inona ny fifandraisana misy eo amin'ny maha-olom-pirenen'ny tany iray sy ny fananana fomba fiaina iray? Ahoana no fiantraikan'ny andaniny amin'ny ankilany? Midika inona izany hoe olom-pirenen'ny fanjakan'Andriamanitra?

3. Amin'ny maha-olombelona antsika, dia mandiso fanantenana antsika mandrakariva ny fampanantenana ataon'ny hafa, ary indraindray koa isika mandika ny fampanantenana ataontsika amin'ny tenantsika. Nahoana anefa no azonao itokiana ny fampanantenana ataon'Andriamanitra?

4. Ahoana no hahafahantsika mandray ny teny fikasana momba ny tany vaovao ho tena zava-misy amin'ny hoavy, eny fa na eo amin'ny fiainantsika ankehitriny koa aza?

Tari-dalana ho an'ny Mpampianatra

Fizarana I: Topi-Maso

Tsianjery : Zakaria 9:12

Toko fototra Ifantohana: Gen. 3:17–24; Deo. 6:3; Josoa 13:1–7; Heb. 12:28; Lev. 25:1–5, 8–13; Ezek. 37:14, 25.

Manasongadina ny fifandraisana misy eo amin’ny olon’Andriamanitra sy ny tany ny Soratra Masina, hatramin’ny voalohany ka hatramin’ny farany. Lohahevitra lehibe eo amin’ny fandinihana momba ny “zavatra voalohany” (protology) sy ny “zavatra farany” (eschatology) ny tany ao amin’ny Baiboly. Ao amin’ny lesona amin’ity herinandro ity dia nodinihina ny lafiny teolojikan’ny tany araka ny fomba fijerin’ny fandraisana an-keriny ny tany Kanana.

Ao amin’ny ampahany afovoan’ny bokin’i Josoa, rehefa avy nitantara ny fakana ny tany voalohany, dia miresaka ny fizarana ny tany ho an’ny firenena 12 ny mpanoratra. Na dia sasany aza mety hahatsapa fa mandreraka ireo antsipirihan’ny jeôgrafia, dia tena ilaina ireo mba hampitondrana ny hafatry ny boky: manaporofo fa Andriamanitra manatanteraka ny teny fikasana nataony tamin’ny razamben’Israely.

Ao amin’ity toe-javatra ity, ny tany dia zavatra ara-batana sy ara-jeôgrafia, toerana ahafahan’Israely manoratra toko vaovao. Kanefa, rehefa mivelatra ny tantaram-pamonjena, dia lasa miharihary kokoa ny endrika “tandindon’ny ho avy” ao amin’ny tany. Rehefa afaka taonjato maro, tonga sesitany i Israely, ary nirehatra indray ny fanantenana hiverina nandritra ny fahababoana tany Babylona. Niverina tokoa ny Joda, nefa tsy nahita fitsaharana maharitra. I Jesosy Mesia irery no ahitana izany fitsaharana tonga lafatra izany.

Ao amin’i Jesosy, ny fitsaharana ara-panahy amin’izao fotoana izao dia tsy manafoana ny fananantsika trano ho avy ara-bakiteny, rehefa hamerina ny taniny indray Andriamanitra ho an’ny olony. Amin’izao fotoana izao dia miaina ho mpitsoa-ponenana ara-panahy isika, lavitra ny tena tanintsika marina, ka mbola eo an-dalana mankany amin’ilay tanin’ny tena marina—tany voafaritra, tsy amin’ny sisin-tany, fa amin’ny fisian’Andriamanitra eo amin’ny olony.

Fizarana II: Fanazavana

Ny Teôlôjian’ny Tany : Eo anelanelan’ny Famoronana sy ny Famoronana Vaovao

Ity tabilao manaraka ity dia mamintina ny teôlôjian’ny tany manomboka amin’ny Genesisy ka hatramin’ny Apôkalipsy:

Drafitra tany am-boalohany—Edena
– Mipetraka (sedentary)
– Fanana tanteraka
– Gen. 1, 2

Fitsarana
– Mandehandeha (nomadic—mivoaka)
– Sesitany
– Gen. 3–11

Teny fikasana
– Nomadic (miditra)
– Fivahinianana
– Gen. 12 – Deo. 34

Fanarenana
– Mipetraka
– Fanana (manahirana)
– Josoa 1, 2; 2 Mpanjaka 24

Fitsarana
– Nomadic (mivoaka)
– Sesitany
– 2 Mpanj. 25; Jeremia; Ezekiela

Teny fikasana
– Nomadic (miditra)
– Fivahinianana
– Isa. 40–65; Hagay; Zakaria

Fanarenana
– Mipetraka
– Fanana (manahirana)
– Ezra; Nehemia

Fanarenana Mesianika
– Mipetraka & Nomadic (miditra)
– Fanana (efa ankehitriny), Fivahinianana (tsy mbola tanteraka)
– Testamenta Vaovao

Drafitra tany am-boalohany—Edena Vaovao
– Mipetraka
– Fanana
– Apôk. 21, 22

Ny drafitr’Andriamanitra tany am-boalohany

Noforonina hifehy ny tany (Gen. 1:28) sy honina ao amin’ny saha Edena (Gen. 2:8) ny olombelona, toerana nisy fifandraisana mivantana tamin’Andriamanitra (Gen. 3:8). Saingy nanakorontana izany drafitra izany ny ota, ka nitarika sesitany voalohany teo amin’ny tantaran’ny olombelona (Gen. 3:23,24). Tamin’izay fotoana izay dia tonga mpitsoa-ponenana ara-panahy ny taranak’olombelona, niandry ny fahafahana miverina.

Niantombohan’ny fanantenana tamin’i Abrahama

Ny antson’Andriamanitra hoe:
“Mandehana miala amin’ny taninao… hankany amin’ny tany hasehoko anao” (Gen. 12:1)
dia mariky ny fiovam-piainana avy amin’ny fitsarana ho amin’ny teny fikasana.

Na dia mbola nandehandeha aza i Abrahama, dia ny fankatoavany no nanokatra ny lalana ho any amin’ny Tany Nampanantenaina.

Niverina tany — saingy tsy nijanona maharitra

Tamin’i Josoa, niova avy amin’ny fivahinianana ho amin’ny fanana i Israely, kanefa vetivety dia nivily tamin’Andriamanitra izy ireo (Mpits. 2:10–13). Tsy ela dia very indray ny tany, ka lasa sesitany (2 Mpanj. 17; 25).

Nisy fanantenana anefa — fananganana vaovao

Tsy hihoatra ny 70 taona ny sesitany (Jer. 25:11,12). Ny famerenana dia aseho ho toy ny fananganana izao tontolo izao indray, mitovy amin’ny Edena (Isa. 65:17; Ezek. 36:35). Nentin’i Ezra sy Nehemia niverina ny vahoaka, nefa mbola nisy sedra sy fivadihana maro.

Tonga ny Mesia — manomboka indray ny zava-drehetra

Tanteraka ao amin’i Jesosy ny fahazavana vaovao. Tsy nanaiky ny fanolorana fanjakan’i Satana Izy (Mat. 4:8–10), satria manana ny fomba tokana sy masina Andriamanitra amin’ny fitoriana fanjakany.

Nohitarina ny hevitry ny “tany” ho amin’ny fanjakan’Andriamanitra—izay tsy hoe fanahy fotsiny, fa famenoana ny teny fikasana navelan’i Abrahama ho an’izao tontolo izao.

Mbola mpizaha tany isika, mandra-pahatongan’ny Jerusalem Vaovao

Ao amin’ny lanitra vaovao sy tany vaovao, ny vahoakan’Andriamanitra dia hiverina amin’ny Edena vaovao (Apôk. 22:1–5). Ny renirano fiainana, ny hazo fiainana, ny tsy fisian’ny ozona—maneho ny fiverenana tanteraka any amin’ny tanintsika.

Ny hazo fijaliana no tapakila miverina naloan’i Jesosy.

Fizarana III: Fampiharana eo Amin’ny Fiainana

Ny Tany sy ny Fanantenana

Ao Zakaria 9:12, Andriamanitra miantso ny “mpifatotra amin’ny fanantenana” hiverina. Ireo dia nionona nandritra ny sesitany.

1. Inona no tian’ny sary hoe “mpifatotra amin’ny fanantenana” holazaina aminao manokana?

2. Inona ny fitoviana hitanao eo amin’ny sesitany tany Babylona sy ny dia ara-panahinao manoloana ny fahatongavan’i Jesosy fanindroany?

Fanantenana, Fitiavana, ary Finoana

Hoy i Augustin:
“Tsy misy fitiavana raha tsy misy fanantenana; tsy misy fanantenana raha tsy misy fitiavana; ary tsy misy roa tonta raha tsy misy finoana.”

Araka ny tonon-kiran’ny Gaither Vocal Band:

“I’m a prisoner of hope, bound by my faith,
Chained to Your love, locked up in grace…”

Ahoana no ahitanao ny fifamatorana misy eo amin’ny fanantenana, ny fitiavana, ary ny finoana eo amin’ny diany ara-panahinao?

Miaina ho Mpitsoa-ponenana

Manodidina ny 44 tapitrisa ny mpitsoa-ponenana eto an-tany androany. Hoy Andriamanitra tamin’Israely:
“Aza mampahory ny vahiny, fa fantatrareo ny fon’ny vahiny” (Eks. 23:9).

Ahoana no tokony hisian’ny fiantraikan’ny maha-mpivahiny ara-panahy anao eo amin’ny fomba fandraisanao ireo mpitsoa-ponenana sy vahiny ankehitriny?