"MBA AMPAHITAO NY VONINAHITRAO AHO"

Hodinihina mandritra ny herinandro:

Eks. 33:7-34:35; Deo. 18:15,18; Jao. 17:3; Rom. 2:4; Jao. 3:16; 2 Kôr. 3:18.

Tsianjery:

"Ary Jehovah nandalo teo anatrehany ka niantso hoe: Jehovah, Jehovah, Andriamanitra mamindra fo sy miantra, mahari-po sady be famindrampo sy fahamarinana, mitahiry famindrampo ho an'ny olona arivo mandimby, mamela heloka sy fahadisoana ary fahotana, kanefa tsy mety manamarina ny meloka, fa mamaly ny heloky ny ray amin'ny zanaka sy ny zafy hatramin'ny zafiafy sy ny zafindohalika." - Eks. 34:6,7

Ilaintsika rehetra ny mitombo, eo amin'ny fiarahantsika mandeha amin' Andriamanitra. Raha tsy mitombo mantsy isika dia maty. Hoy ny apostoly Petera: "fa mitomboa amin'ny fahasoavana sy ny fahalalana an'i Jesosy Kristy, Tompontsika sy Mpamonjy. Ho Azy anie ny voninahitra ankehitriny sy mandrakizay. Amena." - 2 Pet. 3:18. Tokony haniry ny hitombo isika. Mianatra isan'andro ao amin'ny oniversiten'Andriamanitra isika, dia izay tsy misy fanolorana mari-pahaizana fa misy dingam-pianarana maharitra kosa. Eo amin'ny dingam-pitomboana tsirairay, dia azonao atao ny ho tonga tanteraka raha avelanao Andriamanitra hamolavola anao ho tonga araka izay iantsoany anao ao amin'i Kristy.

Eritrereto ny amin'ny sekoly anankiray. Raha mianatra mamaky teny sy manisa hatramin'ny 100 ny mpianatra ao amin'ny kilasy voalohany, dia mahazo naoty hifindrany kilasy satria tanteraka ny fahalalany eo amin'ny dingana sy ny ambaratongam-pitomboana misy azy. Raha izany fari-pahalalana izany ihany anefa no hita ao amin'ny mpianatra iray any amin'ny lisea, dia tsy fahombiazana lehibe eo amin'ny fianarany no tondroin'izany. Tahaka izany koa ny fitomboantsika ao amin'ny fahasoavana sy ny fahalalana an'Andriamanitra. Azontsika atao ny ho tanteraka eo amin'ny tontolontsika, eo amin'ny dingam-pitomboana tsirairay lalovantsika, tahaka an'i Kristy teo amin'ny Azy.

Hianarantsika amin'ity herinandro ity ny formba nitomboan'i Mosesy, tamin'ny alalan'ny fahafantarany sy ny fanarahany ny torolalan'i Jehovah, teo amin'ny fiarahany nandeha Taminy.

NY TRANO-LAY FIHAOΝΑΝΑ

Vakio ny Eks. 33:7-11. Nahoana Andriamanitra no nilaza tamin'i Mosesy mba hanorina ny trano-lay fihaonana?

Aoka tsy hafangarontsika ny "trano-lay fihaonana" (naorina teny ivelan'ny tobin'ny Isiraely) sy ny tabernakely izay naorina taty aoriana sy natao teo afovoan'ny toby. Tsy fantatsika hoe impiry i Mosesy no nihaona tamin'Andriamanitra tao anatin'ny trano-lay fihaonana, fa zavatra iray no fantatsika amin'ny fomba azo antoka: niteraka fisakaizana lalina teo aminy sy Andriamanitra ireny fihaonana ireny. "Ary Jehovah niteny nifanatrika tamin'i Mosesy, tahaka ny olona miresaka amin'ny sakaizany." - Eks. 33:11. Ny sakaiza dia olona iray azontsika iresahana sy ifanakalozan-kevitra malalaka momba ny zavatra rehetra ary azo itokiana fa tsy hanambara izany amin'ny hafa. Ny sakaiza no zavatra tsara indrindra mety ananantsika ary ny ho tonga sakaizan'ny olona no zavatra tsara indrindra azontsika atao.

Manome fampahafantarana betsaka momba ny fomba anovan Andriamanitra ny fiainantsika ny tantaran'i Mosesy, araka izay voarakitry ny Eks. 19-34. Ahoana no nanorenan Andriamanitra fifandraisana tamin'io mpitarika miavaka dia miavaka io? Ny fandinihana ny fiainan'i Mosesy no maneho amintsika ny fomba nitomboany tamin'ny fahalalana, tsy ny momba ny herin'Andriamanitra ihany fa momba ny Fitiavany sy ny Toetrany koa. Singa iray manan-danja eo amin'ny fifandraisana amin Andriamanitra izany.

Talohan'ny nahatongavan'i Mosesy teo an-tendrombohitra Sinay no efa nampiasan Andriamanitra azy tamin'ny fomba mahery vaika, raha mbola nomanina ho amin'ny asa fitarihana manokana izy. Tany amin'ny tany Midiana, raha niandry ondry izy, dia nomen Andriamanitra tsindrimandry mba hanoratany boky roa: ny bokin'i Jõba sy ny Genesisy. Taorian'izay no niantsoan Andriamanitra azy hitarika ny Isiraely hivoaka avy tany Egypta, tao anatin'ny toe-javatra manaitran'ny roimemy nirehitra. Hitany ny faharesen ireo andriamanitra egyptianina sy ny tafika maherin'i Egypta tao amin'ny Ranomasina Mena. Nandritra ny herinandro maro no nahitany ny fomba nitarihan'Andriamanitra ny ny Isiraely avy tany Egypta hankany Sinay. Taorian'ny fanandramana izay nampamirapiratra ny tavany no nitarihany ny Isiraely nandritra ny 39 taona indray, hatreo an-tsisin'ny Tany Nampanantenaina. Ambaran'ny hafatry ny Baiboly fa mpanompon Andriamanitra nahatoky i Mosesy (Deo. 34:5; Jos. 1:1), fahazavana namirapiratra tao anatin'ny haizina izy, mpaminany modely sy faka tahaka ho an'ny hafa (Deo. 18:15,18). Mpitondra fiovana izy, na dia tsy nanaraka ny torolalany sy ny teniny mandrakariva aza ny olona. Lehibe kosa ny fahombiazan'lzy ireo rehefa nanao araka izany izy.

Azontsika atao ny misintona lesona avy amin'i Mosesy, noho ny tantaram-plainany miavaka, izay maneho amintsika ny zavatra azon Andriamanitra atao rehefa mamela Azy hanova antsika isika. Inona avy ireo kihon-dalana teo amin'ny fiarahanao mandeha tamin' Andriamanitra, Izay nahatsapanao fa niasa tamin'ny fomba mahery vaika teo amin'ny fiainanao Izy?

MBA HAHALALAKO ANAO

Vakio ny Eks. 33:12-17. Inona no nangatahin'i Mosesy mba hampianarin Andriamanitra azy? Nahoana izy no nangataka ny fanatrehan'Andriamanitra mba hitarika azy ireo?

Nitohyfatsytapatapakanyfitomboan'i Mosesytaoamin'Andriamanitra. Nihananakaiky ny Tompo hatrany hatrany izy ary naniry fatratra ny hanahaka an'Andriamanitra. Indray andro, raha niresaka tamin'i Jehovah tao amin'ny trano-lay fihaonana i Mosesy, dia tsapany tampoka fa tsy mahalala an'Andriamanitra izy ka nanoriona vavaka manokana: "ampahafantaro ny làlanao hahalalako Anao" - Eks. 33:13. Tsapany ny filany fatratra hahatakatra ny momba an'Andriamanitra amin'ny ambaratonga vaovao. Hitany fa arakaraka ny nahalalany an'i Jehovah no nampanjavozavo ny fahatakarany ny momba Azy. Tsapany sy nekeny ny zavatra nilainy ary niriny tamin'ny fony manontolo ny hahalala an'Andriamanitra bebe kokoa. Neken'Andriamanitra ny hamaly ny faniriany.

Raha jerentsika ny fanandraman'i Mosesy hatreto, dia hitantsika fa nanana fifandraisana lalina kokoa sy ety tamin'Andriamanitra izy, ary nitombo tokoa teo amin'ny lafiny ara-panahy.

Voalohany, dia niakatra ny tendrombohitra izy ary "niakatra ho ao amin'Andriamanitra" -Eks. 19:3. Rehefa izay, dia niakatra "teo an-tampon'ny tendrombohitra" izy (Eks. 19:20) ary nanatona ny rahona, dia "ny aizim-pito, izay nitoeran'Andriamanitra." - Eks. 20:21.

Tamin'ny fotoana hafa indray, dia "niditra tao afovoan'ny rahona," izay nisy an'Andriamanitra, i Mosesy, ary nijanona niaraka tamin'i Jehovah 40 andro sy 40 alina (Eks. 24:18). Nomen' Andriamanitra fanomezan-tsarobidy roa izy nandritra ireo 40 andro ireo: (1) ny Didy folo izay ny rantsan-tanan'Andriamanitra mihitsy no nanoratra azy teo ambonin'ny vato fisaka roa (Eks. 24:12), ary (2) ny toromarika momba ny fanorenana ny tabernakely sy ny fanaka ao aminy (jereo ny Eks. 25-31).

Nisy 40 andro sy alina hafa indray niarahany tamin'Andriamanitra taorian izany, izay nanaovany fanelanelanana ho an'ireo mpanota (Eks. 32:30-32; Deo. 9:18).

Na dia taorian'izany rehetra izany aza, dia nirin'i Mosesy ny hahalala ny toetran'Andriamanitra amin'ny fomba mazava kokoa, ary tsy ela dia nomen'Andriamanitra fanehoana manokana izy mba hahatakarany ny Toetrany. Tsy fahalalana ara-tsaina fotsiny momba an'Andriamanitra no nirin'i Mosesy fa fahalalana Azy araka ny fanandramana iainana mihitsy.

Tsy mahagaga raha nilaza izao teny izao | Jesosy, taonjato maro taty aoriana: "Ary izao no fiainana mandrakizay, dia ny mahafantatra Anao, Izay Andriamanitra tokana sady marina, sy Jesosy Kristy, Izay efa nirahinao." Jao. 17:3. Mba hampahafantaran Andriamanitra ny Tenany amin'ny olombelona, inona moa ny fomba tsara kokoa noho ny fahatongavany ho Olona mihitsy?

Mahalala an'Andriamanitra ve lanao, sa mahafanta-javatra momba Azy fotsiny ihany? Inona ny fahasamihafana lehibe eo amin'izany?

"MBA AMPAHITAO NY VONINAHITRAO AHO"

Taorian'ilay fihemorana tamin'ny nanaovan'ny Isiraelita ombilahy kely volamena, dia nanao fanelanelanana ho an'ny vahoakan' Andriamanitra i Mosesy ary naniry ny hahazo antoka fa mbola hanohy hitarika azy ireo hatrany amin'ilay Tany Nampanantenaina Andriamanitra. Niriny fatratra tao am-pony koa ny hahalala bebe kokoa an'Andriamanitra.

Vakio ny Eks. 33:18-23. Ahoana ny fomba namalian' Andriamanitra ny fangatahan'i Mosesy ny mba hahita ny Voninahiny?

"Mba ampahitao ny voninahitrao aho" hoy ny fangatahan'i Mosesy tamin'i Jehovah. Tamin'ny Famindrampony no nanehoan'i Jehovah ny Voninahiny taminy Rehefa namaly ny fangatahan'i Mosesy anefa Andriamanitra, dia nampanantena ny hampiseho aminy ny "fahatsarany". Azo atao ny maka tsoa-kevitra avy amin izany fa ny voninahitr'Andriamanitra dia ny Fahatsarany, izany hoe ny Toetrany (jereo koa ny VM, L. 510 (ed. 1988); ny HF, tt. 363, 364 (ed. 1984); ny MM, tt. 260, 261 (ed. 1986)).

"Voninahitr Andriamanitra ny manome hery ny zanany, satria ininy ny hahatraran'ireo ny tanjona ambony indrindra eo amin'ny fiainana ara-panahy." -VM, t. 466 (ed. 1988). Voninahitra ho Azy ny handray ny mpanota mibebaka (jereo ny MM, t. 545 (ed. 1986) sy hanome izay rehetra ilaina mba hanova azy ireo. "Voninahitra" ho antsika koa ny haneho ny Toetrany eo amin'ny fiainantsika sy hampahafantatra izany amin'ny hafa.

Tsy maintsy aseho eo amin'ny asantsika izany fanehoana taratra ny toetran Andriamanitra sy ny fahatsarany ary ny halemem-panahiny sy ny fitiavany mamy Izany. Amin'izany no hahatonga antsika ho fitahiana ho an'izao tontolo izao no sady fahazavana mamirapiratra ho an'izao rehetra izao izay manara-maso antsika. Araka izay nambaran'i Paoly hoe: "Fa ataoko fa nasehon Andriamanitra ho faraidina izahay Apostoly, dia toy izay voaheloka hovonoina; fa izahay dia natao ho fizȧhan'izao rehetra izao, na anjely na olona." - 1 Kôr. 4:9. Izany fomba fijery mahafaoka an'izao rehetra izao izany no manome heviny sy tanjona ho an'ny fiainantsika, hevitra sy tanjona izay tsy hain'ny fisainantsika hotakarina akory.

Hoy i Paoly ao amin'ny Rôm. 2:4: "(...) ny fahamoram-panahin'Andriamanitra dia mitaona anao hibebaka." Izany hoe, ny fahatsaran'Andriamanitra sy ny toetrany no mandresy lahatra ny olona ny amin'ny fahotan'izy ireo sy ny filany famonjena. Aseho antsika ny fanambarana lehibe indrindra momba ny Fahatsarany sy ny Toetrany rehefa mijery ny hazo fijallana isika ary mahalala Ilay nihantona teo (ny Tompo) sy ny antony nahatonga Azy teo satria tiany isika ary izany no hany fomba ahafahana mamonjy antsika.

Manao ahoana ny habetsahan'ny fotoana atokanao hifantohana amin'ny hazo fijallana sy izay ambaran'izany aminao momba ny toetran'Andriamanitra?

NY FANAMBARAN'ANDRIAMANITRA MOMBA NY TENANY

Vakio ny Eks. 34:1-28. Ahoana no nanehoan'i Jehovah ny voninahiny tamin'i Mosesy?

Nasain'i Jehovah nitondra vato fisaka roa tahaka ilay teo aloha Izay novakivakiny Mosesy (Eks. 32:19). Hihaona amin'Andriamanitra ao an-tendrombohitra Sinay izy; fanimpitony izao. Voalaza ao amin'ireto andininy manaraka ireto ny fiakarany tany an-tendrombohitra teo aloha: (1) Eks. 19:3,7, (2) Eks. 19:8,14; (3) Eks. 19:20,25; (4) Eks. 20:21 sy Eks. 24:3; (5) Eks. 24:9, 12-18; Eks. 32:15; (6) Eks. 32:30,31. Vao maraina no nanombohan'i Mosesy niakatra ny tendrombohitra.

Efa vonona ny handray ny fanehoana be voninahitra ny toetran'Andriamanitra izao i Mosesy. Ao amin'ny fanambarana mahatalanjona ataon'Andriamanitra momba ny Tenany no anazavana amin'ny fomba tsara indrindra ny hakanton'ny toetrany. Izany no fanoritsoritana manan-danja indrindra momba ny toetran Andriamanitra, izay kofehy volamena mampitohy ny Baiboly iray manontolo (Nom. 14:18; Neh. 9:17; Sal. 103:8; Joe. 2:13; Jôna 4:2). Ny fanambarana momba an Andriamanitra eto no Jao. 3:16 an'ny Testamenta Taloha. Any amin'ny boky hafa ao amin'ny Baiboly, dia mampihatra sy mamerina na koa manazava izany fanambaran'ilay Andriamanitra velona momba ny Tenany izany ny mpanoratra mba hahatakarana araka ny tokony ho izy ny toetran'Andriamanitra.

Rehefa nandray ny fanazavana manokana sy tsy nisy toa azy tany aloha momba ny anaran'Andriamanitra i Mosesy, dia niankohoka sady nidera an'i Jehovah. Voasintona hankeo amin'Andriamanitra koa isika rehefa mahazo topy maso momba ny fitiavany sy ny fahasoavany, ny indrafony, ny fangorahany, ny fahatsarany, ny fahatokiany, ny famelany heloka, ny fahamasinany ary ny fahamarinany. Rehefa mahita sy mibanjina ny toetrany miavaka sy maha-te ho tia isika dia manomboka tia Azy, fitiavana izay mitarika antsika haniry ny hanompo sy hankato Azy. Satria tia antsika Izy, dia tia Azy koa isika (1 Jao. 4:19).

Ao amin'izany fanambaran Andriamanitra momba ny Tenany izany, dia manome toky an'i Mosesy Izy fa hanao asa mahagaga ho an'ny vahoakany ary hitarika azy ireo hiditra ny Tany Nampanantenaina. Nohavaoziny ny fanekena nataony tamin'izy ireo, ary nampanantena Izy fa hahita ny fiandrianany sy ny asa mahagaga ataony ireo firenena hafa. "Indro, manao fanekena Aho, ka eо anatrehan'ny olonao rehetra no hanaovako zava-mahagaga, izay tsy mbola nisy natao tany amin'ny tany rehetra sy tany amin'ny firenena rehetra; ary ny olona rehetra izay itoeranao dia hahita ny asan'i Jehovah, fa mahatahotra izay zavatra efa hataoko amin'ny fiombako anao." - Eks. 34:10.

Nilain'ny Isiraelita anefa ny nankato an'Andriamanitra sy nanaraka fitsipika folo mazava mba hiantoka ny fahombiazan'izy ireo. Rehefa izay, dia nasain'Andriamanitra nosoratan' Mosesy ny fanambarana tao anatin'izany fanekena efa nodikaina izany (Eks. 34:27,28).

NAMIRAPIRATRA NY TAVAN'I MOSESY

Vakio ny Eks. 34:29-35. Inona no nahatonga ny tavan'i Mosesy hamirapiratra?

Rehefa avy nampiseho ny toetrany be fitiavana tamin'i Mosesy Andriamanitra, dia nidina teny amin'ny tobin'ny Isiraely i Mosesy, ary namirapiratra ny tavany. Fantatr'i Mosesy ve tamin'ny voalohany fa namirapiratra ny tavany? Tsia, tsy fantany mihitsy. Arakaraka ny anakaikezan'ny olona iray an Andriamanitra no ahatsapany ny tsy fahatanterahany raha oharina amin'ny fahamasinan Andriamanitra.

Inona ny antony nampisy fiovana teo amin'i Mosesy izay nahatonga ny tavany hamirapiratra? Tsy noho ny fanatrehan'Andriamanitra ihany izany, satria imbetsaka talohan'izao izy no efa niaraka tamin'i Jehovah nefa tsy namirapiratra ny tavany taorian'ireny fihaonana ireny. Tsy ho namirapiratra koa anefa ny tavany raha tsy teo amin'ny fanatrehan'Andriamanitra izy. Rehefa takatr'i Mosesy ny fahatsaran'Andriamanitra sy ny halemem-panahiny, ary rehefa nampihanjahanja tanteraka ny maha-izy azy teo amin'Andriamanitra izy noho ny fahatsaran'ny toetran'Andriamanitra, izay vao voaova izy ary namirapiratra ny tavany. Afaka mandalo fiovana ny fontsika sy ny saintsika rehefa milefitra tanteraka amin'Andriamanitra isika ka mamela Azy ho Tompo sy Mpanjakan'ny fiainantsika.

Vakio ny 2 Kor. 3:18. Ahoana ny fomba hanovan'i Jesosy anao tsikelikely ho amin'ny fanahafana ny endriny?

Ampitahain'i Paoly amin'i Jesosy Kristy ny tavan'i Mosesy namirapiratra; ambarany koa fa ny voninatr'i Jesosy (izay naneho teo amin'ny Tenany ny Lalan Andriamanitra sy ny Fahasoavany) dia mihoatra lavitra noho ny voninahitry ny lalána nomena an'i Mosesy. Ny fibanjinantsika an'i Jesosy (Heb. 3:1; Heb. 12:2) sy ny herin'ny Fanahin'Andriamanitra ihany (2 Kôr. 3:12-18) no hahatonga an'i Kristy sy ny Lalány ho voasokitra ao amin'ny toetrantsika.

Modely ho antsika i Mosesy, izay maneho ny zavatra azon Andriamanitra atao ho antsika rehefa avelantsika Izy hanova ny toetrantsika sy hamolavola antsika hanahaka ny endriny masina. Izany no tian'i Paoly hambara raha niresaka momba ny fandehanana "amin'ny flainam-baovao" izy (Rôm. 6:4).

Lafiny inona eo amin'ny fiainanao no tokony haneho taratra bebe kokoa ny toetran'Andriamanitra? Azo heverina fa ny lafiny rehetra; sa isy izany? Manome fampaherezana anao sy toky ho amin'ny famonjena kosa ny fifantohana amin'ny hazo fijaliana sy ny hevitr'izany: amin'ny fomba ahoana?

FIANARANA FANAMPINY

Vakio amim-pifantohana tsara "Ny fanompoan-tsampy tao Sinay", tt. 313-317 ao amin'ny PM (ed. 2014).

Indray andro, raha nanjombonjombona ny andro, dia nisy raim-pianakaviana nitsidika katedraly iray niaraka tamin'ny zanany lahy. Raha nijery ny takela-pitaratra misy sary teny amin'ny varavarankely izy ireo, izay nahitana sary kanto maneho toe-javatra samy hafa ao amin'ny Baiboly, dia nanomboka nitaratra teo amin'ny sarin'ireo olona teo amin'ny fitaratra ny tara-masoandro ka nampamirapiratra ireo olona ireo tamin'ny fahazavana manaitra. Nanontany an-drainy ilay zazalahy kely hoe: "Iza ireo olona ireo ry Dada?" Tsy dia nahalala zavatra betsaka momba ny fivavahana kristianina sy i Kristy na ireo mpianany ny rain'ilay zazalahy kely, nefa namaly azy haingana hoe: "Kristianina ireo, anaka." Nifantsika tao an-tsain'ilay zazalahy io sary namirapiratra io. Indray andro, dia nametraka fanontaniana toy izao ny mpampianatra ilay zazalahy kely tao am-pianarana: "Rankizy, fantatrareo ve ny atao hoe Kristianina?" Tsaroan'ilay zazalahy kely ilay sary namirapiratra tao amin'ilay katedraly ka namaly izy hoe: "Izaho mahafantatra; ny Kristianina dia olona mamirapiratra." Mifanindran-dalana amin'izany izay nolazain'i Jesosy tamin'ireo mpanara-dia Azy: "Aoka hazava eo imason'ny olona toy izany koa ny fahazavanareo, mba hahitany ny asa soa ataonareo ka hankalazany ny Rainareo Izay any an-danitra." - Mat. 5:16. Ny olona mamirapiratra ihany no afaka hitondra fiovana.

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

1. "Raha manetry tena eo anatrehan'Andriamanitra isika, ary maneho halemem-panahy sy fanajana ary fahamoram-po sy fangorahana, dia hisy fo zato ho voaova eo amin'izay tsy misy afa-tsy iray ankehitriny." - TFC, b. 9, t. 189. Inona no hafatra mafonja ho antsika rehetra eto momba ny flantraikan'ny toetrantsika sy ny asantsika ary ny fihetsitsika eo amin'ny fijoroantsika ho vavolombelona?

2. Antsoina hoe Jao. 3:16 an'ny Testamenta Taloha ny Eks. 34:6,7. Nahoana?

3. Raha misy manontany anao momba ny Andriamanitrao, ahoana no hanazavanao ny hakanton'ny toetran'Andriamanitra araka izay voalazan'ny fanambaran'Andriamanitra momba ny Tenany ao amin'ny Eks. 34:6,7?

4. Asao ny ao amin'ny kilasinao hifanakalo hevitra momba ny flantraikan'ny toetra sy ny asan'ny olona mitonona ho Kristianina teo amin'ny fiainan'izy ireo. Izany hoe, inona ny hery miasa mangina avy amin'ireo olona tsara fanahy sy be fitiavana ary manetry tena sy mamela heloka teo amin'ny fanandramanao? Etsy ankilan'izany, nitondra inona teo amin'ny fiarahanao mandeha amin'Andriamanitra ny "Kristianina" ratsy fanahy sy tsy mamela heloka ary mpiavonavona?

Toko voalohany: Fampahafantarana

Tsianjery: Eksodosy 34:6, 7

Fianarana ifantohana: Eksodosy 33:1–34:35

Fampidirana:

Andriamanitra mandidy an'i Israely hiala ao amin'ny Tendrombohitra Sinay ary hankany amin'ny tany nampanantenainy an'i Abrahama sy Isaka ary Jakoba (Eks. 33:1). Rehefa nijanona tao Sinay nandritra ny efa ho herintaona (Eks. 19:1, Nom. 10:11), dia ilain'ny Israelita handroso sy hanohy ny diany mankany amin'ny Tany Nampanantenaina. Nandritra ny nijanonany tao Sinay, Andriamanitra dia nanao fanekena tamin'izy ireo ary naniry ny hitondra azy ireo ho Azy. Nomeny azy ireo ny Didy Folo sy torolalana maro fanampiny momba ny fomba hahatongavana ho firenena hendry, ara-drariny, tsara fanahy, manana fitsipika, ary voalamina tsara (Deo. 4:5–10). Fotoana izao handrosoana. Na izany aza, Andriamanitra dia nanambara hoe: “ ‘Tsy hiaraka aminareo Aho’ ” (Eks. 33:3, NIV). Io fanambarana io dia noho ny fiodinan'i Israely tamin'ny zanak'omby volamena. Tsy nifanaraka tamin'ny faharatsiana madi-doha nataon'ny vahoaka ny fanatrehan'Andriamanitra masina teo anivon'i Israely, ka hahatonga ny fandringanana azy ireo.

Rehefa ren'ny vahoaka io vaovao mahatsiravina io, dia nalahelo izy ireo ary “niala ny firavaka” (Eks. 33:6, NIV). Ny fandikana sasany dia mandika tsara ity andininy ity, mampiseho fa ny fanafoanana ny firavak'izy ireo dia tsy zavatra natao tamin'izany fotoana izany ihany fa maharitra ankehitriny: “Koa ny zanak'i Israely niala ny firavaka, nanomboka teo amin'ny Tendrombohitra Horeba” (Eks. 33:6, ESV; jereo koa NASB na NLT). Indray mandeha indray, nangataka tamin'ny Tompo i Mosesy, nitalaho Taminy mba hiaraka amin'izy ireo, hitarika azy ireo, ary handeha hiaraka amin'izy ireo. Ary koa: “ ‘raha tsy mandeha miaraka aminay ny fanatrehanao, aza asaina miakatra hiala eto izahay’ ” (Eks. 33:15, NIV). Namaly Andriamanitra ary nanome toky an'i Mosesy fa hitarika azy ireo Izy: “ ‘Hataoko tokoa izay nangatahinao’ ” (Eks. 33:17, NIV).

Toko faharoa: Fanehoan-kevitra

Ny fanambarana ny toetran'Andriamanitra an'i Mosesy dia ny fototry ny teolojia ao amin'ny bokin'ny Eksodosy (Eks. 34:6, 7). Hita eo amin'ny tendrony ambony indrindra amin'ny fiakaran'i Mosesy ny tendrombohitr'Andriamanitra izany mba hihaona Aminy amin'ny fomba manokana. Nanambara ny toetrany tamin'i Mosesy Andriamanitra teo amin'ny fiakarany farany voarakitra ao amin'ny Pentateuch, izay fiakarana fahafito farafahakeliny. Ity fiakarana farany ity koa no fotoana fahatelo nandany 40 andro sy 40 alina niaraka tamin'ny Tompony i Mosesy. Nitombo ny fifandraisan'i Mosesy tamin'ny Tompo; ka afaka nanome azy fanambarana feno kokoa momba ny Tenany sy izay Izy Andriamanitra. Ankoatra ireo fiakarana ireo, dia nifandray tamin'ny Tompo tao amin'ny “trano lay fihaonana” i Mosesy, izay hita tany ivelan'ny tobin'i Israely (ity trano lay ity dia tsy ny tranolay masina, izay haorina any aoriana ary hapetraka eo afovoan'ny toby). Ny lahatsoratry ny Baiboly dia manamafy fa, nandritra izany fotoana izany, dia nisy fisakaizana nandroso teo amin'ny Tompo sy Mosesy ary nifandray mivantana taminy “nifanatrika” ny Tompo (Eks. 33:11).

Ny fitenenana hoe “nifanatrika” dia tsy midika fa nahita ny endrik'Andriamanitra ara-bakiteny i Mosesy (Eks. 33:20) fa hoe tena mpinamana akaiky izy ireo. Io fehezanteny io dia fitenenana mahazatra izay midika hoe fifankatiavana lalina. Mazava io hevitra io avy amin'ny toe-javatra voalaza ao amin'ny Deuteronomia 5:4, izay nampahatsiahivin'i Mosesy ny Israelita , tamin'ny toriteniny, fa niteny mivantana tamin'izy ireo teo akaiky ny Tompo: “ ‘Nifanatrika taminareo ny Tompo teo amin'ny tendrombohitra avy teo afovoan'ny afo’ ” (Deo. 5:4, NKJV). Na dia teo aza ny fifandraisan'Andriamanitra tamin'izy ireo, dia nijanona tamin'ny fifandraisana lavitra tamin'ny Tompony ihany koa ny vahoaka.

Ny voninahitr'Andriamanitra

Lohahevitra efatra no manana lanjany lehibe indrindra ao amin'ny bokin'ny Eksodosy: (1) Ny fanatrehan'Andriamanitra; (2) Ny famonjen'Andriamanitra/fanafahana; (3) Ny fitarihan'Andriamanitra; ary (4) Ny voninahitr'Andriamanitra. Ny lohahevitra farany indrindra dia nofaritana manokana ao amin'ny Eksodosy 33 sy Eksodosy 34.

Indray mandeha, tsapan'i Mosesy fa tsy nahalala ny Tompo araka izay tokony ho izy, ka nanontany azy izy: “ ‘Raha sitrakao aho, ampianaro ahy ny lalanao mba ho fantatro’ ” (Eks. 33:13, NIV). Naniry tamin'ny fanetren-tena hahafantatra an'Andriamanitra tsara kokoa izy; koa dia nangataka tamin-kerim-po izy: “ ‘Asehoy ahy ny voninahitrao’ ” (Eks. 33:18, NIV). Namaly tamim-pitiavana tamin'i Mosesy Andriamanitra fa hasehony azy ny hatsarany (Eks. 33:19). Io valin-tenin'Andriamanitra io dia manambara fa ny voninahitr'Andriamanitra dia ny hatsarany. Taty aoriana dia fantatsika fa rehefa niaraka tamin'ny Tompo tao amin'ny Tendrombohitra Sinay i Mosesy, dia nanambara ny toetrany taminy Andriamanitra (Eks. 34:6, 7). Raha lazaina amin'ny teny hafa, ny voninahitr'Andriamanitra dia ny toetrany, ary ny hatsaran'ny Tompo dia famintinana ny toetran'Andriamanitra.

Ny fehezanteny “nahita sitraka/sitraka” (ara-bakiteny, “nahita fahasoavana”) dia fitenenana manan-danja ao amin'ity andalan-tsoratra ity (Eks. 33:12–17). Miseho intelo eto izany (Eks. 33:12, 13, indroa; Eks. 33:16, 17; ary koa ao amin'ny Eks. 34:9). Ny fampiasana ny teny hoe “sitraka/fahasoavana” teo aloha tao amin'ny Eksodosy dia hoe ny Israelita dia hahita “sitraka” eo anatrehan'ny Ejipsianina satria ny Tompo dia “hanome” azy ireo “sitraka eo imason'ny Ejipsianina” amin'ny fanomezana volamena sy volafotsy ary fitafiana tamin'ny fotoana nialany tany Ejipta (Eks. 3:21, Eks. 11:3, Eks. 12:36, NKJV). Ny fampiasana ny andalan-tsoratra eto amintsika dia ara-teolojia, indrindra raha jerena ny Eksodosy 34:6, izay anazavana fa Andriamanitra dia “feno fahasoavana” (izany hoe manome fahasoavana, na sitraka tsy mendrika ho azo). Mangataka ny fahasoavan'Andriamanitra i Mosesy, valiny mahasoa.

Nanazava tamin'i Mosesy teo aloha Andriamanitra hoe iza Izy rehefa nanontany an'i Mosesy momba ny hevitry ny anarany. Nihaino ny fanazavan'Andriamanitra ny hevitry ny anarany i Mosesy, dia hoe (1) Eo Izy; (2) Mandrakizay Izy; (3) Izy no Andriamanitry ny tantara; ary (4) Miasa ho an'ny vahoakany Izy (Eks. 3:14–16). Efa nahalala an'Andriamanitra i Mosesy tamin'ny fifandraisany maro taminy: ny fotoanany niaraka Taminy tany Midian, ny fahagagana natao teo anatrehan'i Farao, ny fahagagan'ny loza folo sy ny fisokafan'ny Ranomasina Mena, ny fiahian'Andriamanitra ny vahoakany tany an'efitra, ny fihainoana an'Andriamanitra niteny avy ao Sinay, sy ny sisa. Ankehitriny, maniry hahatakatra Azy tsara kokoa i Mosesy. Vonona handray fanambarana lalindalina kokoa Azy izy. Andriamanitra dia afaka manome antsika fahalalana momba ny toetrany sy momba ny fahamarinana raha toa ka afaka mahatakatra isika. Nitombo ny diany niaraka tamin'Andriamanitra i Mosesy; ka afaka nanambara taminy zavatra betsaka momba ny Tenany Andriamanitra.

Tamin'ny maraina, niakatra ny tendrombohitra i Mosesy. Tsy maintsy nitondra takelaka vato roa izy, izay tsy maintsy norantsanany manokana satria nanapotika ny takelaka voalohany izy (Eks. 34:1). Izany dia fananarana kely ho an'i Mosesy noho ny nataony tsy nahazoana alalana tamin'Andriamanitra, saingy nanoratra indray ny Teny Folo teo amin'ny takelaka vaovao Andriamanitra tamin'ny fahasoavany. Tonga tamin'i Mosesy Andriamanitra tao anatin'ny rahona, izay endriky ny fisehoan'Andriamanitra. Ny rahona dia tandindon'ny fanatrehan'Andriamanitra (Nom. 11:25; Deo. 33:26, NIV; Dan. 7:13).

Nanambara ny maha-Izy Azy Andriamanitra tamin'ny fomba nampahafantarany ny tenany. Izy no Tompo, Andriamanitra mamindra fo sy feno fahasoavana, tsy mora tezitra, be fitiavana sy tsy mivadika, maneho fitiavana ho an'ny taranaka an'arivony, mamela heloka, ary marina. Fa ny ampahany farany amin'ity fanambarana ny Tenan'Andriamanitra ity dia mampisalasala ny maro: “ ‘Tsy mamela ny meloka tsy voasazy Izy; fa manasazy ny zanaka sy ny zanak'izy ireo . . . hatramin'ny taranaka fahatelo sy fahefatra’ ” (Eks. 34:7b, NIV). Nahoana Andriamanitra no manasazy ny olona hatramin'ny taranaka fahatelo sy fahefatra? Ity andininy ity dia mamerina ny famaritana avy amin'ny fampanantenana faharoa amin'ny Didy Folo fa ny Tompo dia “ ‘mamangy ny heloky ny ray amin'ny zanany hatramin'ny taranaka fahatelo sy fahefatra amin'izay mankahala Ahy, fa maneho fitiavana tsy miova hatramin'ny arivo ho an'izay tia Ahy sy mitandrina ny didiko’ ” (Eks. 20:5, 6, ESV).

Mba hahatakarana an'io hevitra io, dia ilaina ny mandinika ireto zava-misy manaraka ireto: (1) Mampiasa matoanteny (izany hoe asa mitohy) Andriamanitra rehefa mamaritra ny taranaka manaraka, izay midika fa manohy ny fomba ratsy mitovy amin'ny an'ny rainy (ny taranaka teo aloha) izy ireo ary manana fitondran-tena sy toe-tsaina mitovy: “mankahala” ny Tompo izy ireo ary “meloka” araka izany. Amin'ny lafiny iray, mariho fa mitahy an'ireo izay “tia” sy “mitandrina” ny didiny Andriamanitra. (2) Eritrereto ny fifanoherana amin'ny famindram-pon'Andriamanitra: fanasaziana hatramin'ny taranaka fahatelo sy fahefatra ho an'ny ratsy fanahy fa manome fitiavana ho an'ny taranaka an'arivony. (3) Matetika miara-monina ny taranaka telo na efatra, ka ao anatin'ny tokantrano iray ihany, dia misy toe-tsaina ratsy mizara avy amin'ny taranaka iray mankany amin'ny manaraka. Ny mpaminany Ezekiela dia manazava sy manitsy tsara ny tsy fifankahazoana momba ny famaizan'Andriamanitra eo amin'ny fianakaviana avy amin'ny taranaka iray mankany amin'ny iray hafa. (Jereo Ezekiela 18.)

Rehefa nidina avy tao amin'ny Tendrombohitra Sinay i Mosesy, dia namiratra tamin'ny voninahitr'Andriamanitra ny tarehiny. Na izany aza, tsy fantany fa namirapiratra ny tarehiny. Ny olona mamiratra dia tsy mahafantatra izany. Arakaraka ny akaiky antsika amin'ny Tompo, no mahita tsara kokoa ny tsy fahalavorariana eo anatrehan'ny fahamasinan'Andriamanitra, ary arakaraka ny haniriantsika Azy hanova antsika ho amin'ny endriny mba hahafahantsika maneho ny hakanton'ny toetrany.

Tsy ny fanatrehan'Andriamanitra irery no nitondra ny fiovana teo amin'ny fiainan'i Mosesy. Zava-dehibe ho an'i Mosesy ny tonga eo anatrehany, saingy, indray, tsy ampy izany. Zava-dehibe ny nisokafan'i Mosesy tamin'ny fitiavana sy ny fahasoavana ary ny famindram-pon'Andriamanitra. Ny fahatakarana an'i Mosesy ny hatsaran'Andriamanitra (Rom. 2:4; Rom. 12:1, 2) sy ny fisokafany tamin'ny herin'ny fanovana izany no nahatonga ny tarehiny hamirapiratra.

Rehefa mandinika ny tarehin'i Mosesy namiratra ny apostoly Paoly, dia manantitrantitra izy fa ny voninahitry Jesosy dia mihoatra lavitra noho ny an'i Mosesy. I Kristy miaraka amin'ny fampianarany dia azo soratana ao amin'ny toetrantsika rehefa mibanjina Azy isika. Amin'ny fijerena Azy sy amin'ny herin'ny Fanahin'Andriamanitra, dia haneho tsikelikely ny endriny isika (2 Kor. 3:18).

Toko fahatelo: Fampiharana amin'ny fiainana

1.

Ny ampahany amin'ny Filazantsara mandrakizay dia ny didy masina mba “hanome voninahitra” an'Andriamanitra (Apok. 14:7). Andriamanitra dia voninahitra ampy, ka tsy afaka manampy na inona na inona amin'ny voninahiny isika. Inona no dikan'ny hoe manome voninahitra Azy rehefa takatsika fa ny voninahiny dia ny toetrany?

2.

Nilaza tamin'ny mpianany i Jesosy fa izy ireo no “fahazavan'izao tontolo izao” ary namporisika azy ireo mba “hamiratra ny fahazavanareo” (Mat. 5:14, 16). Fantariny io fahazavana io amin'ny asa tsara ataontsika ho an'ny hafa. Ahoana no anampian'ny asa tsara ataontsika ny olona hanome voninahitra ny Ray any an-danitra?

3.

Fantatsika fa misy fahazavana mangatsiaka sy mafana manodidina antsika. Ny fahazavana mafana dia omen'ny jiro mamirapiratra, afo, ary ny masoandro. Karazana fahazavana manao ahoana moa isika ho an'ny olona manodidina antsika? Ahoana no ahafahantsika mitondra ny fahazavana mafana amin'ny fitiavan'Andriamanitra amin'ny fifandraisantsika rehetra?

4.

Niresaka tamin'Andriamanitra tamin-pahatsorana i Mosesy. Ahoana no ahafahantsika manana resaka marin-toerana amin'Andriamanitra ankehitriny? Ahoana no ahafahantsika mandre mazava tsara ny teniny amintsika? Ahoana no ahafahantsika mahazo antoka, amin'ny alalan'ireo feo maro, fa ny Feony no miteny amintsika?

5.

Ny namana dia olona mifampatoky ary afaka mizara ny zavatra rehetra amin'ny tsirairay. Tsy haseho mihitsy ny tsiambaratelon'izy ireo. Mifampiankina amin'ny fotoana ilaina ny namana. Amin'ny fotoana misy krizy, dia mifampiankina izy ireo. Tsy mifampivadika mihitsy ny tena namana. Hoy i Jesosy tamin'ny mpanaraka Azy: “ ‘Hianareo no Namako’ ” (Jao. 15:14, 15, NKJV). Ahoana no ahafahantsika mamboly ny fisakaizantsika amin'Andriamanitra?