MAHATOKY ANDRIAMANITRA!

Hodinihina mandritra ny herinandro:

Jos. 21:43-45; 2 Tim. 2:11-13; Jos. 23; Apok. 14:10,19; Deo. 6:5.

Tsianjery:

"Tsy nisy latsaka na dia kely akory aza ny zava-tsoa rehetra izay nolazain'i Jehovah tamin'ny taranak'Isiraely, fa tanteraka avokoa izany rehetra izany." - Jos. 21:45.

Rehefa nandaha-teny teo anatrehan'ny vahoaka Amerikanina i John F. Kennedy nandritra ny lanonam-pianianana nametrahana azy ho filoham-pirenena, tamin'ny 20 Janoary 1961, dia voanteny 1366 isa monja no noteneniny, kanefa namela marika tsy hay fafana tao an-tsain'ny Amerikanina izany. Hoy izy raha nandrisika ny fireneny hifantoka amin'ny adidiny fa tsy ny amin'ny tombontsoany: "Andeha isika hitondra ity tany malalantsika ity. amin'ny fieritreretana madio, izay hany valisoa azo antoka ho antsika, ka amin'ny farany dia ny tantara no hitsara ny asantsika. Aoka hangataka ny fitahiana sy ny fanampian Andriamanitra isika, nefa aoka koa ho fantatsika fa eto amin'ity tany ity dia ny asan'Andriamanitra no tena asantsika."

Rehefa tsapan'i Josoa, ilay mpitarika efa zokiolona teo amin'ny Isiraelita, fa akaiky ny fiafaran'ny androny, dia nanapa-kevitra ny hiresaka amin'ireo lehibe mpitarika ny firenena sy ny vahoaka Isiraelita izy (Josoa toko 23 sy 24). Mifantoka kokoa amin'ny hoavy sy ny fomba tokony hivavahana amin'Andriamanitra, dia Izy irery ihany, ny Jos. 23. Mamerina mandinika ireo asa mahatoky nataon'Andriamanitra tamin'ny lasa kosa ny Jos. 24, mba handrisihana ny olona hanapa-kevitra ny amin'lzay tokony hivavahana: Jehovah irery ihany.

Hiarahantsika mandinika amin'ity herinandro ity ny lahateny voalohany nataon'i Josoa, izay iverenany amin'ny tantaran'ny fandresen'ny Isiraely, sady hanoritany koa ny lalana mankany amin'ny fahombiazan'ny Isiraely ho avy.

"TANTERAKA AVOKOA IZANY REHETRA IZANY"

Inona no sary asehon'ny Jos. 21:43-45 momba an'Andriamanitra? Ahoana no ifandraisan ireo teny Ireo amin'ilay Tany Nampanantenaina ara-tantara, kanefa tsy izay ihany, fa amin'ny maha-zava-misy marina ny famonjena antsika koa (2 Tim. 2:11-13)?

Ao amin'ireo andininy ireo no misy ny foto-kevitra faratampon'ny boky sy mamintina ny hevitra teolojika ao aminy. Asongadiny ny iray amin'ireo lohahevitra lehibe indrindra ao amin'ny boky manontolo: ny fahatokian'i Jehovah amin'ny fanekeny, Izay mihazona ny teny fikasany sy manatanteraka ny fianianany. Hatreo dia io fizarana fohy io koa no mamintina ny votoatin'ny boky manontolo. Miresaka momba ny fizarana ny tany sy ny nonenan'ny Isiraely teo amin'izany tany izany ny Jos. 21:43 (Jos. 13-21), ary ny Jos. 21:44 kosa dia manondro ny fandreseny ny fahavalo sy ny fahazoany ny tany (Jos. 1-12). Hita ao anatin'izany rehetra izany ny fahatokian'Andriamanitra. Tsy azon'ny Isiraelita hadinoina velively fa tsy ho nandresy ny fahavalony na nahazo ny tany ho lovany izy ireo raha tsy Andriamanitra no nahatoky tamin'ny teny nomeny.

"Nomen'i Jehovah ny Isiraely ny tany rehetra izay efa nianianany homena ny razany, ary nandova izany izy ireo ka nonina teo. Dia nomen'i Jehovah fitsaharana amin'ny manodidina izy, araka izay rehetra nianianany tamin'ny razany, ka tsy nisy lehilahy tamin'ny fahavalony rehetra nahajanona teo anoloany; fa natolotr'i Jehovah teo an-tànany avokoa ny fahavalony rehetra. Tsy nisy latsaka na dia kely akory aza ny zava-tsoa rehetra izay nolazain'i Jehovah tamin'ny taranak'Isiraely, fa tanteraka avokoa izany rehetra izany." Ny famerimberenana ny teny hoe kol, nadika hoe "rehetra", inenina ao amin'ireo andininy telo ireo (Jos. 21:43-45), dia manamafy indray ny fahamarinana fa fanomezana avy amin'i Jehovah ny tany, ary tsy noho ny hamendrehan'ny Isiraelita no nahazoany izany. Ny Tompo no nianiana "hanome" ny tany ary Izy no "nanolotra" ny fahavalo teo an-tanan'izy ireo.

Ny fidiran'Andriamanitra an-tsehatra sy ny fahatokiany irery ihany no antoky ny fahombiazan'ny Isiraelita rehetra. Toy izany koa ny amin'ny famonjena antsika: "Fa fahasoavana no namonjena anareo amin'ny finoana; ary tsy avy aminareo izany, fa fanomezana avy amin'Andriamanitra; tsy avy amin'ny asa, fandrao hisy hirehareha." - Efes. 2:8,9.

Hoy tokoa i Paoly nanamafy ny fahatokian'Andriamanitra: "Mahatoky izao teny izao: Fa raha miara-maty aminy isika, dia hiara-belona aminy koa; raha miaritra isika, dia hiara-manjaka aminy; raha manda Azy isika, Izy kosa handa antsika; fa na dia tsy matoky Azy aza isika, dia mbola mahatoky ihany Izy, fa tsy mahazo manda ny tenany." -2 Tim. 2:11-13.

Mahatoky Andriamanitra ka mitana ny teny fikasany. Ahoana no anomezan'izany toky antsika fa tsy hisy tsy ho tanteraka ny teny fikasany ho amin'ny hoavy? (Jereo ny 1 Kôr. 10:13; 2 Kôr. 1:18-20.)

HOAVY MAMPANAHY

lo famaranana be voninahitra ao amin'ny Jos. 21:43-45 io dia manambara fahafenoan'ny fepetry ny fankatoavana. Tsy azo fotsiny amin'izao ny fahombiazana; mifamatotra mandrakariva amin'ny fankatoavana ny Tenin'Andriamanitra izany. Koa na marina aza fa noho ny fahatokian Andriamanitra tamin'ny Isiraely no nahazoany ny tany (Neh. 9:8). dia tsy voafetra ny mety ho fivoaran'ny toe-javatra amin'ny hoavy, arakaraka ny fitondran-tenan'ny Isiraely. Ho vitan'ny Isiraely ve ny hiaro izay efa azony?

Vakio ny Jos. 23:1-5. Inona avy ireo teboka ifantohan'ny fampidirana nataon'i Josoa?

Milaza ny amin'ny maha-zokiolona sy efa mandroso fahanterana azy i Josoa (nasongadina indroa) ao amin'ny lahateniny, ary ireo mpihaino azy izay tsy maintsy hanohy ny asa nanirahan'Andriamanitra azy no iresahany. Hazavainy ny fomba nahazoan'izy ireo ny tany: Jehovah no niady ho azy ireo. Na voatery nirotsaka an'ady aza ny Isiraelita taorian'ny nialany tao Egypta satria tsy nahatoky sy tsy nanam-pinoana dia tsy noho ny tanjany ara-tafika no nahazoany ny tany, fa noho ny fidiran'Andriamanitra an-tsehatra.

Nomen'Andriamanitra fitsaharana tamin'ny fahavalony ny Isiraely, saingy mbola misy firenena sasany tsy maintsy horoahina. Tsy zavatra efa vita ka zava-misy tsy azo ovana intsony tsy akory ny fandresena ho an'ny Isiraely, fa miankina mandrakariva amin'ny fianteherany tsy tapaka amin'ny fahatokian'Andriamanitra sy ny fanampiany efa vonona.

Inona no mampitovy ny fomba nahazoan'ny Isiraelita ny tany Kanana teo ambany fitarihan'i Josoa sy ny fomba ahafahan'ny Kristianina ankehitriny manana fiainana ara-panahy feno fandresena? Vakio ny Jos. 23:10; Kol. 2:15; 2 Kor. 10:3-5; Efes. 6:11-18.

Tsy azo lazaina ho avy amin'ny tanjaka sy ny paikadin'ny Isiraelita ny fandreseny. Toy izany koa ny fandresena ny fahotana sy ny fakam-panahy; ny sorona nataon'i Jesosy sy ny fitsanganany tamin'ny maty no efa nahazoantsika izany, saingy tsy maintsy miantehitra tsy tapaka amin'ny fanampian'ny Fanahy Masina ny vahoakan'Andriamanitra ankehitriny, mba hananany fiainana feno fandresena.

Raha maro toy izany ireo teny fikasana omena antsika, nahoana no mbola toa mora foana amintsika ny manota?

FARITRA MAZAVA MAMPISARAKA

Ireo teny nampiasainy tany amin'ny fiandohan'ny boky ihany (Jos. 1:7,8) no nampiasain'i Josoa hilazana fa tsy raharaha ara-tafika no miandry ny Isiraely voalohany indrindra, fa ara-panahy, dia ny fankatoavana ny sitrapon'Andriamanitra voambara ao amin'ny Torah.

Araka ny hevitrao, nahoana no hentitra toy izany i Josoa mikasika ny fifandraisan'ny Isiraely tamin'ireo firenena manodidina azy? (Jos. 23:6-8,12,13).

Ny loza mananontanona ny Isiraely dia tsy avy amin'ny fankahalan'ireo firenena sisa azy, fa ny loza ateraky ny fisakaizany aminy. Mety tsy ho olana ho an'ny Isiraely ny fitaovam-piadian'ireo fahavalony; fa ny foto-pisainan'izy ireo sy ny "soatoaviny" kosa (izay mifanohitra amin'ny soatoavina raha ny marina) no mety hanimba lavitra noho izay mety ho hery ara-tafika rehetra. Nosarihin'i Josoa ho amin'ny tena zava-dehibe ny sain'ireo mpitarika: ny ady ataon'izy ireo dia ara-panahy, hatramin'ny voalonany ka hatramin'ny farany. Noho izany, tsy maintsy mihazona ny maha-izy azy manokana ny Isiraely.

Ny fandrarana tsy hanononan'izy ireo ny anaran'ny andriamanitr'ireo firenen-kafa, ka tsy hianianany amin'ny anarany, na hanompoany azy, na hiankohofany eo anatrehany dia mifandraika amin'ny fanompoan-tsampy. Tany Proche-Orient fahiny, ny anaran'ny andriamanitra dia naneho ny fanatrehany sy ny heriny. Ny fanononana na filazana ny anaran'ireo andriamani-kafa teo amin'ny fomba fiarahabana andavanandro na teo amin'ny raharaha ara-barotra, dia nidika ho fanekena ny fahefany ary nitarika ny Isiraelita hitady ny heriny rehefa tojo zava-manahirana (ampitahao amin'ny Mpits. 2:1-3, 11-13).

Mampidi-doza ny fifanambadiany amin'ireo Kananita sisa satria mitondra ho amin'ny fahaverezan'ny fahadiovana ara-panahin'ny Isiraely izany. Tsy ny hitandroana ny fahadiovana ara-pirazanana na ara-poko no anton'ny fampitandreman'i Josoa, fa ny hialana amin'ny fanompoan-tsampy, izay mety hitarika ho o amin'ny faharavan'ny Isiraely ara-panahy. Ohatra mampalahelo ny amin'ny voka-dratsy ara-panahy aterak'izany fifanambadiana izany ny tantaran'i Solomona (1 Mpanj. 3:1; 1 Mpanj. 11:1-8). Nomena fampitandremana mazava ny Kristianina ao amin'ny TV mba tsy hanambady tsy mpino (2 Kôr. 6:14), na dia tsy mampirisika ny hisarahana amin'ny vady tsy mpino aza i Paoly ho an'ireo efa tafiditra amin'izany; saingy miantso azy ireo kosa izy mba hanana fiainana kristianina marina, miaraka amin'ny fanantenana fa ho babony ho an'ny Tompo ny vadiny (1 Kôr. 7:12-16).

Ny fampitandremana nataon'i Josoa momba ny fikambanana manimba dia mampieritreritra avy hatrany ny amin'ny fifandraisan'ny Kristianina amin'"izao tontolo Izao". Ahoana no hahaizantsika mandanjalanja tsara eo amin'ny fifandraisantsika amin'ny flarahamonina manodidina antsika?

NY FAHATEZERAN'I JEHOVAH

Ahoana no tokony hanazavantsika ny filazana momba ny fahatezeran'Andriamanitra sy ny famaliany ao amin'ny bokin'i Josoa (Jos. 23:15,16) sy ao amin'lreo boky hafa ao amin'ny Soratra Masina? (Jereo koa ny Nom. 11:33; 2 Tant. 36:16; Apok. 14:10,19; Apok. 15:1.)

Efa nanandrana ny fahatezeran'i Jehovah ny Isiraely nandritra ny firenireneny tany an'efitra (Nom. 11:33, Nom. 12:9), sy tao amin'ny Tany Nampanantenaina (Jos. 7:1), ary fantatr'izy ireo tsara ny vokatry ny fihantsiana an'i Jehovah tamin'ny nanitsakitsahany miharihary ny fanekeny. Ireo andininy ireo no teny henjana indrindra ao amin'ny lahatenin'i Josoa. Mahatahotra ny mandre fa handringana ny Isiraely i Jehovah, satria io teny io ihany no efa nampiasaina teo aloha nilazana ny famongorana ny Kananita. Tahaka ny maha-azo antoka ny fahatanterahan'ny teny fikasana nataon'i Jehovah momba ny hitahiana ny Isiraely, no maha-azo antoka ny fahatanterahan'ireo ozona ao amin'ny fanekena koa (Lev. 26, Deo. 28) raha mivadika ny faneken'i Jehovah ny Isiraelita. Rehefa dinihina ny fandroahana sy ny fandringanana ny Kananita, dia hita indray ao amin'ireo andininy ireo fa i Jehovah no mpitsara farany ny tany rehetra. Miady amin'ny fahotana Izy, na aiza na aiza toerana ahitany azy. Tsy nahamasina na nampahamendrika ny Isiraely ny fandraisany anjara tamin'ny ady masina, tahaka ny tsy nahamasina ireo firenena jentilisa koa, na dia nataon'i Jehovah fitaovana teo am-pelatanany aza izy ireo tatý aoriana, ho fitsarana ilay firenena voafidy.

Miankina amin'ny safidin'ny Isiraely ny hahatonga ireo fandreseny be voninahitra tamin'ny lasa ho antoky ny hoaviny.

Raha jerena ivelambelany dia toa tsy mifanaraka amin'ny fanantitranterana ny maha-fitiavana an'Andriamanitra (Jao. 3:16; 1 Jao. 4:8) ny fampianaran'ny Baiboly momba ny fahatezeran'Andriamanitra. Kanefa ao amin'ny fandinihana ny fahatezeran'Andriamanitra indrindra no ahitana mazava kokoa ny foto-pampianarana ara-Baiboly momba ny fitiavan'Andriamanitra lehibe. Voalohany, asehon'ny Baiboly ho be fitiavana, mahari-po, manam-paharetana ary vonona hamela heloka Andriamanitra (Eks. 34:6, Mika 7:18). Na izany aza, ao anatin'ny tontolo voaloton'ny fahotana, dia fanehoan'Andriamanitra ny fahamasinany sy ny fahamarinany eo anatrehan'ny fahotana sy ny faharatsiana ny fahatezerany. Tsy fihetseham-po mitroatra, na valifaty, na vokatry ny fahatairana tampoka velively ny fahatezerany. Mampianatra ny TV fa natao ota ho antsika i Kristy (2 Kôr. 5:21), ary tamin'ny alalan'ny fahafatesany no nampihavanany antsika tamin'Andriamanitra (Rôm. 5:10). Tsy voatery hiharan'ny fahatezeran'Andriamanitra izay rehetra mino Azy (Jao. 3:36; Efes. 2:3; 1 Tes. 1:10). Ny foto-kevitra momba ny fahatezeran Andriamanitra dia mampiseho an'Andriamanitra ho Mpitsara marina izao tontolo rehetra izao, sy ho llay Mpiaro ny fahamarinana (Sal. 7:11; Sal. 50:6; 2 Tim. 4:8).

MIFIKIRA AMIN'ANDRIAMANITRA

Ny hany fombatsy hahalatsaka ny Isiraely amin'ny fakam-panahin'ny fanompoan-tsampy sy ahafahany miala ny fahatezeran Andriamanitra dia tsy ny mitadidy mandrakariva ireo "aza..." ao amin'ny fanekena tsy akory, fa ny fampitomboana ny fanoloran-tena marina sy ny fahatokiana amin'i Jehovah. Ilay matoanteny nadika hoe "mifikitra, na misarangotra" amin'i Jehovah (jereo ny Deo. 4:4), no ampiasaina koa hilazana ny fanekem-panambadiana eo amin'ny lahy sy vavy (Gen. 2:24), na ny tsy nialan'i Rota tamin'i Naomy (Rota 1:14). Zava-dehibe ny manamarika fa araka ny fijerin'i Josoa dia io fifikirana na fahatokiana io no nampiavaka ny firenen'ny Isiraely hatramin'"izao anio izao". Indrisy anefa fa tsy ho marina izany filazana izany raha ny tantaran'ny Isiraely taty aoriana no dinihina, araka ny toe-javatra mampalahelo hita ao amin'ny bokin'ny Mpitsara (Mpits. 2:2,7,11; Mpits. 3:7,12; Mpits. 4:1, sns.)

Nandrisika ny Isiraely i Josoa mba ho tia an'i Jehovah Andriamaniny (Jos. 23:11; ampitahao amin'ny Deo. 6:5). Tsy azo terena ny fitiavana; raha tsy izany dia tsy ho fitiavana intsony ny anarany. Amin'ny lafiny inona aneta no azo atao didy ny fitiavana?

Mba hahafahan'ny Isiraely manohy misitraka ireo fitahian'ny fanekena, dia tsy maintsy mitoetra ho mahatoky amin'Andriamanitra izy ireo. Manantitrantitra fatratra ny teny hebreo nadika hoe: "Dia tandremo tsara ny fanahinareo." Ny teny hoe 'ahabah, nadika hoe "tia" dia azo ilazana karazam-pitiavana maro eo amin'ny olombelona, ao anatin'izany ny fifamatoran'ny mpisakaiza, ny firaisana ara-nofo, ny fitiavan'ny reny, ny fifandraisan'ny mpifankatia, ary ny fahatokiana amin'Andriamanitra. Raha takatsika fa ny fitiavana an'Andriamanitra dia fanoloran-tena sy fanompoana Azy an-tsitrapo, dia azo atao baiko izany, ary tsy manafoana ny tena toetran'ny fitiavana (ampitahao amin'ny Jao. 13:34). Avy amin'ny fifandraisana manokana Aminy no tian'Andriamanitra ankatoavantsika ny didiny; izany no efa faniriany hatramin'izay (Eks. 19:4 ["Hianareo efa nahita ny nampankanesako anareo ho atý amiko"], Deo. 6:5, ampitahao amin'ny Mat. 22:37), dia fifandraisana miorina amin'izay nataony ho antsika noho ny famindrampony sy ny fitiavany lehibe.

Ny didy mba ho tia an'Andriamanitra dia maneho ny toetry ny fitiavan' Andriamanitra, dia fitiavana mifamaly, saingy tsy mitovy amin'ny an'ny olombelona ny fitiavany. Maniry hanana fifandraisana ety dia ety amin'izay rehetra mamaly ny fitiavany Andriamanitra. Efa tian'Andriamanitra rahateo ny olona rehetra, koa ny fitiavantsika azy dia tsy inona fa fihetsika an-tsitrapo asetrintsika ny halehiben'izany fitiavany izany.

"Didy vaovao no omeko anareo", hoy i Jesosy tamin'ny mpianany. Amin'ny lafiny inona no maha-vaovao sady tranainy io didy lo? Vakio ny Jao. 13:34, Jao. 15:17, ary ny 1 Jao. 3:11; ampitahao amin'ny Lev. 19:18.

Fianarana fanampiny

Vakio ny PM, tt. 522-524, "Teny farany nataon'i Josoa".

"Maro ny olona voafitaka amin'ny fiheverana mahafinaritra atsipin'i Satana, fa lehibe loatra ny-fitiavan'Andriamanitra ny olony, ka mahatonga Azy tsy hijery ny fahadisoany; ary ny loza lazainy dia tsy ho tanteraka ara-bakiteny akory, fa nisy zavatra hafa nikendreny azy eo amin'ny fanjakany ara-panahy. Tsy marina izany fa diso: tsy misy fitsipi-pahamarinana na dia iray aza lavin'Andriamanitra, jereny amin'ny tena endriny ny fahotana; ary milaza marimarina Izy fa fijaliana sy fahafatesana no vokatra tsy maintsy aterany. Tsy mbola nanome ary tsy hanome na oviana na oviana famelan-keloka tsy misy fepetra ho an'ny mpanota Andriamanitra. Aminy, izany karazam-pamelan-keloka izany, dia fialana amin'ny fitsipi-pahamarinana izay fototra iorenan'ny fanjakany, ka mety hanaketraka ny fon'ireo voary tsy mbola lavo. Raha tahiny ka tsy marina ny vokatry ny fahotana hita porofo mazava, dia hatao ahoana ny hino ny soa mety ho azo avy amin'ny fahadiovam-pitondrantena? Ny hatsaram-panahy tsy misy fahamarinana, dia fahalemena fa tsy fahatsaram-panahy.

"Tompon'ny aina Andriamanitra. Ny lalana rehetra nomena dia natao mba hampaharitra mandrakizay izany aina izany. Teo amin'izay nalamin Andriamanitra anefa no nampidiran'ny fahotana fikorontanana. Koa raha mbola maharitra koa ny fahotana, dia tsy azo sakanana ny fijaliana sy ny fahafatesana. Soa ihany fa noho ny nataon'ny Mpanavotra, Izay nisolo antsika nitondra ny habokam-pahotana, no ahazoantsika manantena ho afaka isan'olona amin'ny voka-dratsiny mahatsiravina." - PM, tt. 523,524 (пр).

FANONTANIANA hifanakalozan-kevitra

1. Avereno dinihina ny porofon'ny fahatokian'Andriamanitra eo amin'ny fiainanao. Inona no azonao lazaina? Etsy andaniny anefa, ahoana no fihetsikao rehefa tsy araka izay nantenainao na nangatahinao tamim-bavaka ny toe-javatra miseho, na rehefa toa tsy mivaly ny fitakianao ireo teny fikasana?

2. Ifanakalozy hevitra ny voalazan'ny Baiboly momba ny fahatezeran'Andriamanitra. Ahoana no hanehoanao ny fahatezeran'i Jehovah ho ampahany amin'ny vaovao mahafaly?

3. Inona avy ireo lesona voarainao avy amin'ny fianarantsika tamin'ity herinandro ity mikasika ny fikambanana amin'ny tsy mpino? Ahoana no ahaizantsika mandanjalanja ny hoe: mila mametraka faritra mazava isika mba hampiavaka antsika amin'ny foto-kevitra sy ny fomba amam-panao, kanefa koa mila mifandray sy mifangaro amin'ny olona isika mba hanompo sy hikarakara azy ireo?

4. Inona avy no manakana anao tsy hifikitra amin'i Jehovah amin'ny fonao manontolo?

Fizarana I: Topimaso

Tsianjery: Ohabolana 15:1

Hifantohana Amin'ny Fianarana: Josoa 22; Efesiana 6:7; Jaona 7:24; Nomery 25; Ohabolana 15:1; 1 Petera 3:8, 9.

Tsy misy firenena tsy manana lalàna sy tany. Izany no zava-misy tamin'i Isiraely araka ny Baiboly, izay nahazo ny lalàn'Andriamanitra tao amin'ny Eksodosy ary nahazo ny tany tao amin'ny Josoa. Na izany aza, amin'ny maha-fanjakan'ny mpisorona azy, dia nila maha-izy azy matanjaka koa izy ireo, izay miorina amin'ny antsony amin'ny maha-vahoaka voafidy azy ho solontenan'Andriamanitra eto an-tany. Tsy haharitra izany maha-izy azy izany raha tsy misy singa roa fototra: ny fanoloran-tena tanteraka sy ny firaisan-kina. Izany lohahevitra izany no tena resahin'ny Josoa 22.

Amin'izao fotoana izao, efa resy sy nozaraina teo amin'ireo foko rehetra ny tany – fara fahakeliny, ampahany ihany (satria mbola misy asa hatao). Na inona na inona momba izany zava-misy izany, dia mbola nila nahatakatra i Isiraely ny dikan'ny hoe Isiraely. Ny filany hahatakatra ny maha-izy azy no tanjon'ny lahateny famaranana ao amin'ny boky, izay hita ao amin'ny Josoa 22:1–8, Josoa 23, ary Josoa 24:1–28.

Tahaka ny lahateny hita ao amin'ny toko faha-23 sy faha-24, ny tenin'i Josoa ao amin'ny Josoa 22:2–8 ho an'ny Robenita, ny Gadita, ary ny antsasaky ny fokon'i Manase, izay handeha hihazo ny ilany an-dafy amin'i Jordana, dia natao ho lahateny fanaovam-beloma. Ao amin'ilay lahateny, dia nambaran'i Josoa ny lalan'ny fanoloran-tena tanteraka, izay manomboka amin'ny fitiavana ary mifarana amin'ny fanompoana. Ny zava-nitranga nahakasika ireo foko an-dafin'i Jordana, ao amin'ny tapany faharoa amin'ny toko, dia mampiseho fa raha tsy misy firaisan-kina, ny fanoloran-tena tsirairay, na iombonana, amin'ny Tompo dia fandrahonana ho an'ny drafitr'Andriamanitra koa. Raha te haharitra ny olana miandry azy i Isiraely, dia tsy tokony hanadino ny maha-izy azy eo anatrehan'Andriamanitra sy eo anatrehan'ny namany izy ireo.

Fizarana II: Fanehoan-kevitra

Ny Josoa 22 dia mirakitra ny tantara farany ao amin'ny boky, izay alohan'ny lahateny fohy nataon'ilay mpitarika hajaina tamin'ireo foko an-dafin'i Jordana, izay, rehefa nanaraka ny didin'i Mosesy tamin'ny fanampiana ny rahalahiny tamin'ny fandresena, dia vonona ny hiampita hiverina eo an-dafin'i Jordana. Ny lahatenin'i Josoa dia nanantitrantitra fa na dia ho misaraka ara-jeografia aza izy ireo, dia mbola anisan'i Isiraely ihany ireo foko an-dafin'i Jordana ary tokony hiaina mifanaraka amin'izany. Ny hafany dia nifantoka tamin'ny maha zava-dehibe ny fanoloran-tena amin'ny fo manontolo ho an'i Yahweh ao anatin'ny tontolon'ny fanekena, izay mitaky fanompoana miorina amin'ny fitiavana. Na dia teo aza ny fisarahana ara-jeografia, dia nantsoina izy ireo mba hiray hina hatrany amin'ny fanolorany tena ho an'ny Torah sy ho an'Ilay nanome izany. Ny nananganana ny alitara dia ho toy ny fitsapana ny fanoloran-tenany sy ny firaisan-kinany.

Avy amin'ny Fitiavana mankany amin'ny Fanompoana

Ao amin'ny Josoa 22, ilay mpitarika an'i Isiraely dia manakaiky ny faran'ny iraka nampanaovina azy. Voazarazara ny tany, ary manana fifehezana somary tanteraka ny faritany sisa horesena i Isiraely. Manomboka izao ny fotoana fanaovam-beloma. Satria natoky i Josoa fa tsy hahita intsony ireo mpitarika ny foko an-dafin'i Jordana (izay hita fa diso haingana), dia nomeny azy ireo ny toromarika farany. Ao anatin'ny rafitra fanekena mahazatra, dia nidera azy ireo i Josoa noho ny nanarahany izay rehetra nandidian'i Mosesy sy izy tenany ary noho ny nanampiany ny rahalahiny nandritra ny fandresena (Jos. 22:2, 3). Avy eo dia nanantitrantitra ny fahatokian'Andriamanitra tamin'ny fanatanterahana ny fampanantenany izy ary nilaza fa fotoana tokony hialan'izy ireo sasatra izao (Jos. 22:4). Talohan'ny fiavian'izy ireo, dia namintina ny fototry ny Torah (lalàna) izy ary nanazava ny lalana mankany amin'ny fanoloran-tena tanteraka tamin'ny fehezanteny infinitive dimy, izay nandroso araka ny lojika avy amin'ny fitiavana mankany amin'ny fanompoana:

Voalohany, "hitia an'i Yahweh Andriamanitrareo" (Jos. 22:5, NKJV). Ny fitiavana no fototry ny toetran'Andriamanitra, ary manomboka amin'izany ny zava-drehetra. Ny fanompoana tsy misy fitiavana dia lalàna fotsiny. Fanoloran-tena toy izany dia fanodikodinana ny Torah, ary tsy eken'Andriamanitra izany. Miaraka amin'ny fandehanana sy ny fitandremana, ny fitiavana no famintinana ny lalàna efa tao am-bavan'i Mosesy talohan'ny nahafatesany (Deo. 10:12, 13, 20; Deo. 11:1; Deo. 6:4–15; Deo. 13:4, 5). Tsy misy fifanoherana eo amin'ny fanehoan'ny Testamenta Taloha sy Vaovao an'Andriamanitra: namorona ny olombelona Izy mba hanana fifandraisana Aminy miorina amin'ny fitiavana, fa tsy amin'ny tahotra. Araka ny nolazain'i Paoly tao amin'ny 1 Korintiana 13:2: Raha tsy misy "fitiavana," dia "tsy misy" isika (NKJV). Efa valiny ny fitiavantsika, fa tiantsika Izy satria izy no nitia antsika voalohany (1 Jao. 4:19). Ny zava-kendren'ny fitiavantsika dia voalanjalanja eo anelanelan'ny fiavahan'ny Mpahary (Elohim) sy ny maha-eo foana ny Tompontsika (Yahweh), izay mitoetra eo amin'ny vahoakany.

Faharoa, "handeha amin'ny làlany rehetra" (Jos. 22:5, NKJV). Mampiasa matetika ny fanoharana ny hoe "mandeha" ny Baiboly mba hilazana ny fifandraisan'Andriamanitra sy ny vahoakany. Maneho, etsy ankilany, ny fifandraisana akaiky ary, etsy ankilany, ny fifanarahana izany. Amin'ny heviny ara-bakiteny, Andriamanitra dia mandeha (Heb. hlk) miaraka amin'ny vahoakany (Eks. 13:21; ampitahao amin'ny Gen. 3:8). Amin'ny heviny ara-panahy, dia miantso azy ireo Izy mba hiara-mandeha Aminy. Noho izany, dia lasa mifandray ilay sary, satria "Mety hiara-mandeha va ny roa, raha tsy efa nifanaiky?" (Amo. 3:3, NKJV). Ankoatra izany, dia manondro ny fitondran-tena andrasana amin'ireo izay misafidy ny hiara-mandeha amin'Andriamanitra izany, araka ny hita ao amin'ny Levitikosy 26:23, 24: "[Raha] mbola hifandrafy Amiko ianareo, Izaho koa hifandrafy aminareo" (NIV).

Fahatelo, "hitandrina ny didiny" (Jos. 22:5, NKJV). Ny fitandremana ny lalàna ho fanehoana ny sitrapon'Andriamanitra dia vokatry ny fo feno fisaorana izay mahatakatra izay nataon'Andriamanitra. Ao anatin'ity filaharana ity, dia misy fandrosoana avy amin'ny fitiavana ho toy ny fanombohana, ny pitik'afo voalohany, mankany amin'ny fifandraisana feno fahatokisana, izay miteraka fankatoavana. Izany no mahatonga an'i Jaona hilaza fa "tsy mavesatra ny didiny" (1 Jao. 5:3, NKJV). Mazava fa ny tena fankatoavana dia avy amin'ny fitiavana, araka ny hita ao amin'ny tenin'i Jesosy tamin'ny mpianatra: " ‘Raha tia Ahy ianareo, dia hitandrina ny didiko’ " (Jao. 14:15, ESV). Ny fitandremana ny lalàna dia hitondra fiainana ho an'i Isiraely (Lev. 18:5)—tsy fiainana amin'ny hevitry ny hoe famonjena fa fiainana be dia be eo amin'ny tany. Tamin'ny fanarahana ny fitsipika masina, dia afaka nanangana fiarahamonina marina sy miroborobo i Isiraely, izay ho vavolombelona maneran-tany ny fahombiazany.

Fahefatra, "hifikitra Aminy" (Jos. 22:5, NKJV). Ny matoanteny hebreo dbq dia midika koa hoe "miraikitra" na "miraikitra mafy" amin'ny heviny ara-bakiteny sy ara-panoharana. Amin'ny farany, dia manondro toe-javatra misy fankatoavana, fitiavana ary fifandraisana akaiky izany. Ny fisehoan'ilay teny voalohany dia manoritsoritra lehilahy miraikitra amin'ny vadiny ao anatin'ny fanambadiana: "Koa noho izany, ny lehilahy dia handao ny rainy sy ny reniny ka hiraikitra [dbq] amin'ny vadiny, ary ho nofo iray ihany izy ireo" (Gen. 2:24, NKJV). Izany didy hifikitra izany ihany, fa amin'i Yahweh, izay alohan'ny fiantsoana ny hitia sy ny hankatoa Azy koa, dia hita ao amin'ny Deoteronomia 30:20, izay nanoloran'i Mosesy ny antony koa: " ‘Fa Izy no fiainanao’ " (NKJV). Tahaka ny mpamonjy aina ho an'ny olona rendrika, dia tokony hifikitra amin'Andriamanitra ho fanantenany tokana i Isiraely. Mampahatsiahy ny filana ny faharetana sy ny fiziriziriana amin'ny fitazonana ny fifandraisana amin'Andriamanitra ilay sary, ao amin'ny tany sy amin'ny fotoana izay hiadian'ny fanelingelenana maro be ny sainy.

Farany, "hanompo Azy amin'ny fonareo rehetra sy amin'ny fanahinareo rehetra" (Jos. 22:5, NKJV). Ny fomba fiteny hoe "manompo an'i Yahweh" dia miseho in-56 ao amin'ny Testamenta Taloha ary matetika dia midika hoe "mivavaka" na "mitandrina ny fanekena amin'ny fahatokiana." Ny fanompoana an'i Yahweh no antony naseho an'i Farao tamin'ny fiavian'i Isiraely avy tany Ejipta: " ‘Dia lazao aminy hoe: Izao no nolazain'i Jehovah, Andriamanitry ny Hebreo: Avelao handeha ny oloko, mba hanompo Ahy any an-efitra’ " (Eks. 7:16, NKJV; ampitahao amin'ny Eks. 12:31). Rehefa nandao an'i Ejipta i Isiraely, dia nanova tompo tamin'ny fanekena ny hanompo an'i Yahweh fa tsy an'i Farao. Tamin'ny fanompoana an'Andriamanitra, dia hiaina fitahiana izy ireo ary hanatanteraka ny tanjony hitahiana ny fianakaviana rehetra eto an-tany. Farany, ireo voavotra koa dia nantsoina hanompo an'Andriamanitra mandrakizay (Apok. 22:3). Noho izany, ny olombelona dia tsy mahita ny tena maha-izy azy raha tsy rehefa manompo an-tsitrapo ny Mpahary azy amin'ny fitiavana. Ity fampifangaroana ny fitiavana amin'ny fanompoana ity no mifanohitra amin'ny fisiana: rehefa miaina mba hanompo ny tenany ny voaary, dia tsy mahita afa-tsy fikorontanana, fahakiviana ary fahafatesana izy ireo. Fa rehefa manolo-tena amin'ny sitrapon'ny Mpahary izy ireo ary manary ny fitondran-tena manompo tena, dia mahita ny tena tanjona, fahafaham-po ary fiainana be dia be. Hitantsika io hevitra io ihany ao ambadiky ny fanambaran'i Jesosy ao amin'ny Lioka 9:24: " ‘Fa na zovy na zovy no ta-hamonjy ny ainy, dia ho very izany; fa na zovy na zovy no very ny ainy noho ny Amiko, dia hamonjy izany’ " (NKJV).

Rehefa avy nanao ny lahateny fanaovam-beloma i Josoa, dia nitso-drano ireo foko an-dafin'i Jordana izy ary nampandeha azy ireo ho any amin'ny lovany (Jos. 22:6). Natao ho tenin'i Josoa farany ho azy ireo ireo teny ireo, saingy taoriana kelin'izany, ny trangan'ilay alitara dia hitsapa ny fahatapahan-keviny hanaraka ny torohevitr'i Josoa. Ny tsy fisian'ny firaisan-kina dia hivadika olana nandritra ny tantaran'i Isiraely. Fotoana fohy taorian'ny nahafatesan'i Josoa, ny tsy fahombiazan'izy ireo ny hitia, handeha, hankato, hifikitra ary hanompo dia nampiseho ny tsy fisian'ny firaisan-kina ara-teolojia, araka ny hita ao amin'ny bokin'ny Mpitsara, izay nitarika ho amin'ny faharavan'i Isiraely tamin'ny farany. Tamin'ny faran'ny boky, ny ady an-trano dia saika nampitsahatra ny Benjamita (Mpitsara 20, 21). Na dia nitondra firaisan-kina ara-politika sy ara-panahy aza ny fanjakan'ny mpanjaka tafaray nandritra ny fotoana fohy, dia tsy naharitra izany toe-javatra izany. Taorian'ny fisarahana teo amin'ny foko avaratra sy atsimo, dia tsy firenena iray intsony i Isiraely. Ny fivadiham-pinoana dia hita fa hery mampisaraka sy mampisaraka. Ny tantaran'i Isiraely dia manazava fa ny firaisan-kina sy ny fanoloran-tena tanteraka dia mifampiankina.

Fizarana III: Fampiharana eo Amin'ny Fiainana

Fifandraisana Maharitra

Ao amin'ny Baiboly, ny fifandraisan'Andriamanitra amin'ny vahoakany dia ampitahaina amin'ny fanambadiana, miaraka amin'Andriamanitra ho toy ny vady be fitiavana ary i Isiraely ho toy ny vady tsy mahatoky. Ity fanoharana ity dia manazava ny hevitry ny fitiavan'Andriamanitra tsy miova mifanohitra amin'ny tsy fankatoavan'i Isiraely. Ao amin'ny Testamenta Vaovao, ny fiavian'ny Mesia nampanantenaina dia ampitahaina amin'ny lanonana fampakaram-bady.

Eritrereto ny zavatra niainanao manokana amin'ny maha-vady anao, raha manambady ianao, na saintsaino ny amin'ny namana akaiky anananao ary diniho ny fomba maha-zava-dehibe ny fomba fanamboaran'i Josoa ny fanoloran-tena tanteraka ho an'ny fifandraisana sambatra sy maharitra. Saintsaino tsirairay avy amin'ireto asa ilaina manaraka ireto sy ny fomba anomezany anjara amin'ny fahombiazan'ny fifandraisana:

• Fitiavana

• Fandehanana (mifanaraka)

• Fanajana (Tsy hita mivantana amin'ny lahatsoratra fa hita amin'ny fankatoavana izay avy amin'ny fitiavana)

• Fifikirana (amin'ny Tompo sy amin'ny vady/namana)

• Fanompoana

Firaisan-kina Maharitra

“Gaga ny mpitsidika iray tao amin'ny hopitaly ho an'ny adala rehefa nahita fa mpiambina telo monja no niambina ireo marary saina zato mampidi-doza. Nanontany ny mpitari-dalana azy izy hoe: 'Tsy matahotra ve ianareo sao haresen'ireo olona ireo ny mpiambina ka handositra?' 'Tsia,' hoy ny valiny. 'Tsy miray saina mihitsy ny adala.' ” —Michael P. Green, 1500 Illustrations for Biblical Preaching (Grand Rapids, MI: Baker Books, 2000), p. 65.

Ao anatin'ny aretintsika ara-panahy, dia sarotra amintsika ny miray saina. Avy amin'ny fomba fijerin'ny Testamenta Vaovao, ny firaisan-kina ao amin'ny fiangonana dia fahagagana tanterahin'ny Fanahy Masina miaraka amintsika (Efes. 5:2–15).

Eny na tsia: Mandray anjara amin'ny fisarahana ao amin'ny fiangonana ve ianao, sa miasa mba hampiroborobo ny firaisan-kina?

Noho ny valin-teninao etsy ambony, raha mahita ny tenanao manakantsakana ny firaisan-kina ianao, ahoana no ahafahanao manova ny fahazarana sy ny toe-tsainao mba ho lasa hery mampiray kosa?